با گذشت نیم‌قرن از شکل‌گیری بازار سرمایه انتظار داریم که بورس به پختگی کافی رسیده باشد؛ اما هنوز شاهد چالش‌هایی در این بازار هستیم که سرمایه‌گذاری و ورود نقدینگی به بورس را با مشکل همراه می‌کند.

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین، برخی از کارشناسان نبود شفافیت را مهم‌ترین چالش بازار دانسته‌اند و برخی دیگر قدیمی بودن قوانین بازار و ضعف سازمان بورس در بخش اجرایی را از نقاط ضعف بازار سرمایه اعلام کرده‌اند. از این رو به سراغ بزرگان بازار سرمایه رفته‌ایم تا دو مشکل اساسی بورس را از نگاه هر یک از این صاحب‌نظران بررسی کنیم.

حامد سلطان‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران
فرهنگ سرمایه‌گذاری ضعیف است
+ یکی از مشکلات بازار سرمایه بحث شفافیت است. در صورتی ‌که شفافیت تبدیل به ارزش شود، می‌توان به آینده بازار سرمایه امیدوار شد.

+ نکته دیگر فرهنگ سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است؛ برای مثال در بورس کالا اگر سرمایه‌گذاران عادت کنند که از ابزارهای بلندمدت مانند فیوچرز، آپشن و... استفاده کنند؛ علاوه بر کشف نرخ بهتری که صورت می‌گیرد، ریسک‌هایی که در بازارهای کالایی وجود دارد نیز پوشش داده می‌شود.

امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس ایران
لزوم بازنگری در زیرساخت‌های حقوقی
+ به لحاظ فنی و تکنولوژی بازار سرمایه خلاهایی دارد که به نظر می‌رسد در آینده نزدیک باید تغییر رویه‌ای داشته باشد و ارتقاء پیدا کند. البته پس از تحریم‌ها، توانستیم از کشورهایی که این تکنولوژی را در اختیار دارند، آن را خریداری کنیم و حتی برخی از آنها نیز به روز شده است؛ با این حال هنوز جای پیشرفت زیادی در این زمینه وجود دارد.

+ یکی دیگر از چالش‌هایی که بازار سرمایه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، مشکلاتی است که در زیرساخت‌های حقوقی به لحاظ قانون تجارت و بازار سرمایه وجود دارد؛ از جمله می‌توان به محدودیت‌ها برای تامین مالی بنگاه‌ها، ابزارها و نهادهای مالی جدید اشاره کرد. از سوی دیگر بخش نظارتی بورس عملکرد خوبی دارد، اما مجازات‌های مناسبی برای برخورد با متخلفان در بازار وجود ندارد. به عبارت دیگر نسبت جرائم با میزان تخلفات ناهمگون است و یکی از اقدامات مناسب سازمان بورس ایجاد جرائم نقدی است که می‌تواند تا حدی این فاصله را کم کند. با این حال هنوز هم بورس به بازنگری در زیرساخت‌های حقوقی نیاز جدی دارد.

فردین آقابزرگی، کارشناس ارشد بازار سرمایه
زیرساخت نرم‌افزاری معاملات اصلاح شود
+ مشکل زیرساخت نرم‌افزاری معاملات از جمله چالش‌هایی است که بازار سرمایه را دچار مشکل می‌کند؛ در تمام دنیا به هر کارگزاری مراجعه شود، به اصرار اعتباری قابل توجه نسبت به سرمایه اولیه در اختیار سرمایه گذار خواهند گذاشت و دلیل آن پوشش کامل ریسک وصول مطالبات از سوی کارگزار است. روش‌هایی مانند امکان نداشتن و انتقال اوراق مالی پیش از تسویه کامل و کنترل کامل حساب‌های بانکی شخص سرمایه‌گذار به عنوان پوشش بدهی ایجاد شده است. در ایران این مشکل هنوز به مرحله نهایی و کامل نرسیده و بخش عمده‌ای از دعاوی بین اشخاص حقیقی و حقوقی مربوط به این ساز و کار است و به همین دلیل برخی از مواقع این ریسک بزرگ تهدیدکننده اصل سرمایه‌گذاری و فرآیند آن در بازار سرمایه است. راه حل آن تطابق با وضعیت فعلی در بورس‌های دنیا است که به راحتی با اتصال اطلاعات و دارایی مشتری با وضعیت معاملاتی در بورس می‌توان این نقیصه را برطرف کرد. البته سامانه مدیریت ریسک اخیرا بخشی از این نقیصه را پوشش می‌دهد.

+ عدم شمولیت قانون بازار اوراق بهادار آن‌گونه که در حوزه بازار سرمایه به آن اهمیت داده می‌شود، نزد مراجع قضایی نیز در زمره مشکلات بورس مطرح می‌شود. بخشی از قانون بازار اوراق بهادار که در آن اختلافات مالی صرفا در هیئت‌های داوری قابل رسیدگی تعریف شده است، بعضا و به دلیل انطباق نداشتن و هماهنگی بین دستگاه قضایی و بازار سرمایه، اختلال به وجود آورده و طرح دعاوی متعدد و غیر قابل اثبات برای مراجع قضایی، ایجاد مشکل کرده و لازم است در این خصوص توجیهات لازم برای دستگاه‌ها و مراجع قضایی بیشتر تشریح تا از بروز چنین نقیصه بزرگی جلوگیری شود.

محسن خدابخش، مدیریت نظارت بر بورس‌ها
ریسک سهامداران آنلاین کنترل شود
+ برخی از شرکت‌های بورسی زمان زیادی را در انتظار اعلام قیمت از نهادهای بیرونی می‌مانند؛ برای مثال می‌توان به پالایشی‌ها اشاره کرد. یکی از اقداماتی که بورس را وارد روند بهتری می‌کند، این است که نهادهای قیمت‌گذار با درک حساسیت این امر، قیمت‌ها را به موقع اعلام کنند تا این شرکت‌ها بتوانند صورت‌های مالی خود را در زمان مقرر منتشر و اطلاع‌رسانی کنند.

+ کنترل‌های آنلاین ریسک سهامداران در بازار سرمایه، یکی دیگر از مشکلاتی است که بورس با آن روبه‌رو است. البته تاکنون برای حل آن اقداماتی در سطح کارگزاری‌ها و مشتری‌ها انجام شده، اما هنوز جای کار دارد تا از این طریق زیرساخت ابزارهای مشتقه فراهم شود.