بررسی های آماری نشان می دهد که تغییرات شاخص کل بورس تهران از مهر ۹۲ تا قبل از فروردین ۹۷ با تغییرات نفت و طلا همبستگی مثبت و با تغییرات نرخ دلار همبستگی منفی دارد، اما با آغاز هیجانات در بازارهای مسکن، طلا و ارز، همبستگی دلار در دوره اخیر مثبت شده است که نشان دهنده تغییر جهت تأثیر نرخ ارز بر بازار سرمایه در دوران هیجان و شوک است.

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین،مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این مطلب گفت: در ماه های اخیر شاهد تلاطم های بسیاری در بازارهای مختلف کشور بوده ایم، تلاطم هایی که هم اقتصاد کشور و هم وضعیت اقتصادی مردم را دچار بحران (شوک) کرده است. به طور مثال نرخ دلار و یورو در برابر ریال در بازار ارز از ابتدای سال 97 تا اواسط شهریور 97 به بیش از سه برابر رسید و تا امروز نیز شاهد تلاطم های روزانه غیرعادی است و قیمت طلا در بازار نیز رشد 200 درصدی داشته و شاخص کل بورس تهران نیز 67 درصد در این بازه رشد داشته است.

زانیار احمدی افزود: در این مواقع افراد به منظور حفظ ارزش سرمایه خود و از طریق سرمایه گذاری در بازارهای مختلف، نقدینگی خود را به سمت کالاها یا اوراق بهاداری روانه می کنند که در مدت زمانی کوتاه، برای آنها خلق ارزش کند. فارغ از اینکه عوامل تحریک بازارها در این دوره چه مواردی می توانند باشند، در زمان سرمایه گذاری باید به ریسک های موجود در آن توجه کرد.

وی اولین موضوع در این زمینه را  محل سرمایه گذاری دانست و گفت: با توجه به عدم وجود چشم انداز مثبت نسبت به تولید در بنگاه ها و سیاست های محدودکننده قانونی و دولتی که منجر به رکود در بازار کالاهای تولیدی، وارداتی و صادراتی شده است، سرمایه گذاری در بازارهای طلا، ارز، مسکن، بازار سرمایه و بانک، می تواند مقاصد سرمایه گذاری متفاوتی به منظور خلق ارزش باشند.

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار توضیح داد: هر کدام از بازارهای اشاره شده تحت تاثیر تلاطم های از متغیرها (عامل ها)ی اقتصادی و سیاسی مانند تحریم ها، محدودیت ها اقتصادی و ... هستند که در علوم مالی به عنوان ریسک سیستماتیک شناخته شده است.

به گفته احمدی، در شرایطی که اقتصاد دچار شوک شده است، باتوجه به نرخ تورم، بانک ها سود واقعی کمتری نسبت به سایر بازارها عاید سرمایه گذاران می کنند و به همین دلیل گرایش افراد به سرمایه گذاری در بازارهای دیگر برای کسب عایدی بالاتر بیشتر می شود که متناظر آن نیز ریسک  آنها افزایش پیدا می کند.

وی خاطرنشان کرد: نبود سیستم شفاف و کارآمد، عدم تقارن اطلاعاتی، عدم وجود رقابت و عدم وجود ناظر به صورت سیستمی، از عوامل ایجاد تلاطم غیرعادی قیمت ها در بازارهایی مانند طلا و ارز هستند و سرمایه گذاران را با ریسک بالایی مواجه می کنند. به نحوی که در ماه های اخیر شاهد چنین رویدادهایی بوده ایم و بازار شاهد افت 25 درصدی ارزش دلار طی کمتر از 5 روز بود.

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار  ادامه داد : در این میان، بازار سرمایه با وجود بازارهای سهام، اوراق بهادار اسلامی، اوراق مشتقه و همچنین نهادهای مالی مانند صندوق های سرمایه گذاری و سایر ویژگی های خود می تواند جایگزین مناسبی برای بازارهای کالایی مانند نفت، طلا، ارز و مسکن باشد.

احمدی افزود: در این بازار، برخلاف سایر بازارهای موازی، قوانین و مقررات شفاف حاکم است ، معاملات با نظارت ناظر انجام می گیرد، قیمت های عرضه و تقاضا به صورت شفاف روزانه کشف می شوند، ویژگی  ها و اطلاعات شرکت ها و اوراق برای عموم به یک اندازه در دسترس است و دارای ظرفیت بالایی در جذب نقدینگی است. همچنین در این بازار، اشخاص و نهادهای فعال دارای هویت مشخص هستند، فعالیت آنها به صورت سیستمی ثبت می شود و در صورت تخلف شناسایی و جریمه خواهند شد.

وی با بیان اینکه در کنار این ویژگی ها، بازار سرمایه نیز به ریسک های اقتصادی، قانونی، سیاسی، مالی و عملیاتی حساس است، اظهار داشت:  از جمله این ریسک ها می توان به اثر اخبار سیاسی و اقتصادی بر وضعیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس ها و همچنین تأثیر بازارهای موازی بر این بازار اشاره کرد.

احمدی تاکید کرد:  علی رغم وجود ریسک های ذکر شده، ساختار نظارتی و مقرراتی شفاف بازار سرمایه، این بازار را به عنوان امن ترین محل برای سرمایه گذاری های هوشمندانه و بلندمدت تبدیل کرده است.

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: بازار سرمایه با دارا بودن ابزارها و نهادهای مالی متنوع می تواند جایگزینی مناسب برای بازارهای موازی باشد تا افراد بتوانند به صورت غیر مستقیم در کالاهای ریسکی سرمایه گذاری کنند. اما از آنجا که به طور میانگین فرهنگ سرمایه گذاری در جامۀ ما به مرحله بلوغ نرسیده و میزان آشنایی با بازار سرمایه کم است، توصیه می شود افراد به منظور سرمایه گذاری در این نوع بازارها شناخت و آگاهی کافی کسب کنند.

احمدی به افرادی که تمایل به سرمایه گذاری در بازار سرمایه دارند اما آشنایی چندانی با این بازار ندارند، پیشنهاد کرد، در نهادهای تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار مانند صندوق های سرمایه گذاری و شرکت های سبدگردان سرمایه گذاری کنند.

وی با بیان اینکه صندوق های سرمایه گذاری با تجمیع نقدینگی افراد مختلف اقدام به سرمایه گذاری در سهام، اوراق با درآمد ثابت، اوراق مبتنی بر دارایی های فیزیکی مانند طلا و زمین و ساختمان یا سایر دارایی ها می کنند، افزود: این صندوق ها توسط افراد متخصص در زمینه سرمایه گذاری اداره می شوند و در عمل هزینه های عملیاتی سرمایه گذاران خرد را کاهش می دهند.

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار  توضیح داد: سرمایه گذاران غیرمتخصص می توانند به منظور حفظ ارزش سرمایه خود و همچنین انتفاع از محل سرمایه گذاری، وجوه خود را در این صندوق ها سرمایه گذاری کنند؛ اما از آنجایی که برخی از صندوق های سرمایه گذاری در بازارهای ریسکی سرمایه گذاری می کنند سرمایه گذاری در آنها نیز ممکن است با ریسک بازار همراه باشد که منجر به سود یا زیان سرمایه گذاران می شود.

احمدی در عین حال افزود: در حال حاضر بالغ بر 190 صندوق سرمایه گذاری تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کنند و وجود ویژگی هایی چون تنوع بالای سبد سرمایه گذاری صندوق ها و همچنین میزان سرمایه بالای تحت مدیریت آنها(هزینه سرمایه گذاری هر سرمایه گذار را کاهش می دهد) ، ریسک این نوع سرمایه گذاری را به مراتب کمتر از سایر سرمایه گذاری ها می کند.

وی سپس به افرادی که علاقه مند به سرمایه گذاری مستقیم در بازار سرمایه اند، توصیه کرد: در اولین گام به منظور آشنایی با سازوکار اجرایی نحوه انجام معاملات در بازار سرمایه مطالعه خود را به میزان کافی افزایش دهند. در این مسیر می توان قبل از انجام سرمایه گذاری ، در کلاس ها یا دوره های آموزشی شرکت کنند و یا منابع مختلف در این زمینه را مطالعه کنند.

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار  همچنین توصیه کرد تا زمانی که افراد شناخت کافی از بازار کسب نکرده اند تمام سرمایه و ثروت خود را وارد بازار نکنند. به عبارت دیگر هیچ وقت برای آزمودن عمق رودخانه با جفت پا وارد رودخانه نشوند و بهتر است جنبه های احتیاطی را لحاظ کنند.

احمدی ادامه داد: از آنجایی که بازار دارای ریسک است، سرمایه گذاران از ابتدای ورود به بازار حداکثر زیان قابل تحمل خود را شناسایی کنند، بدین معنی که اگر سبد انتخاب شده بازدهی منفی داشت، تا چه حد می توانند زیان را تحمل کنند و از آن خارج نشوند که در ادبیات مالی، این مفهوم به عنوان اشتهای ریسک شناخته شده است. همچنین پیشنهاد می شود افراد ریسک گریز بیشتر در دارایی هایی سرمایه گذاری کنند که ریسک کمتری دارد. سرمایه گذاران باید بپذیرند که این بازار دارای ریسک است و ممکن است زیان نیز ببینند و هیچ تضمینی برای سودآوری وجود ندارد.

وی گام بعدی در مسیر سرمایه گذاری در بازار سرمایه را تعیین افق سرمایه گذاری دانست و گفت: بازار سرمایه یکی از منابع مهم جهت تأمین مالی بلند مدت شرکت ها به شمار می آید. به همین منظور بهتر است سرمایه گذاران حداقل با افق سرمایه گذاری میان مدت و بلندمدت وارد بازار سرمایه شوند و از سفته بازی و نوسان گیری پرهیز کنند. همچنان که سفته بازی باعث ایجاد تلاطم در بازارهایی مانند دلار و طلا می شود در بازار سرمایه نیز به طور مشابه این اتفاق خواهد افتاد و ممکن است باعث زیان شود.

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار  تاکید کرد: متنوع سازی از جمله اقدامات لازم جهت کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری سرمایه گذاران است تا در صورت زیان در یک دارایی، سود سایر دارایی ها ضرر آن را کاهش دهد، در این صورت شاید بازده کل پایین تر باشد اما به همان اندازه ریسک سرمایه گذاری نیز پایین تر خواهد بود.

احمدی گفت: سرمایه گذاران برای انتخاب یک دارایی بهتر است از منابع مختلف در مورد آن مطالعه و در صورت نیاز از خدمات شرکت های مشاوره سرمایه گذاری استفاده کنند و تحلیل های مختلف را به کار گیرند. سرمایه گذاران در انتخاب دارایی های موضوع سرمایه گذاری دقت داشته باشند و در خرید و فروش خود فریب افراد سودجو، به خصوص شبکه های اجتماعی مختلف را نخورند به طوری که باید تصمیم گیرنده نهایی خود آنها باشند و سرمایه گذاری آنها با تجزیه و تحلیل کافی همراه باشد.

وی ادامه داد: در نهایت توصیه می شود در هر بازاری در دوره های رشد یا افت از رفتارهای توده وار پرهیز کنند؛ چرا که پژوهش ها و مطالعات نشان می دهند این رفتار باعث تشدید نوسان، ایجاد حباب قیمتی و ریسک بازار می شود و خود به خود بر ثروت سرمایه گذاران تأثیرگذار خواهد بود. به عبارت دیگر این رفتار سرمایه گذاران در بازار است که در تعیین ثروت آن ها اثرگذار خواهد بود.

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار خاطر نشان کرد: به همین دلیل بهتر است سرمایه گذاران در دوره های مختلف عقلایی تصمیم گیری کنند و توجه داشته باشند در چنین شرایطی افراد سودجو فعال تر می شوند. در این شرایط پول هوشمند (منظور پولی است که پشتوانه آن تصمیم عقلایی و با افق سرمایه گذاری میان مدت یا بلندمدت باشد) وارد بازار نمی شود  و این موضوع باعث ایجاد تلاطم و حباب قیمتی خواهد شد.