فرابورس ایران معاملات روز گذشته را با رشد شاخص کل پشت سر گذاشت.

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین، هر چند ارزش معاملات خرد سهام در این روز افت 12 درصدی را تجربه کرد اما نماگر کل این بازار بیش از یک درصد افزایش یافت و به ارتفاع یک‌هزار و 58 واحدی رسید. همزمان نرخ بازدهی در بازار بدهی اندکی عقب نشست و به میزان 7/ 23 درصد قیمت خورد. ضمن اینکه اوراق وام مسکن نیز با رشد قیمت به معاملات دیروز پایان دادند. برآیند تغییرات در روز گذشته از نظم متوازن و شرایط متعادل در کلیه بازارهای فرابورسی حکایت دارد.

در بازار اول و دوم چه گذشت؟

افزایش یک درصدی شاخص فرابورس طی روز گذشته مرهون رشد متوسط قیمت در 15 صنعت فرابورسی بود. چهار گروه محصولات کامپیوتری، حمل‌ونقل، کانه فلزی و فلزات اساسی در این روز میانگین بازدهی بیش از 2 درصد را ثبت کردند و بیش از نیمی از ارزش کل معاملات خرد بازارهای اول و دوم را در اختیار گرفتند. در نقطه مقابل، شاخص 12 گروه فرابورسی در پایان معاملات دیروز کاهش یافت و در این بین، گروه قندوشکر در قعر جدول صنایع از حیث بازدهی قرار گرفت. بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد که چند سهم خاص از صنایع مختلف فرابورسی ضمن برخورداری از تقاضای قوی بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت، بازده 5 تا 15‌درصدی را ثبت کرده‌اند. به عبارت دقیق‌تر، نمادهای «توریل»، «مادیرا» و «ذوب» پربازده‌ترین سهام دیروز فرابورس بودند که هر کدام به ترتیب افزایش 3/ 15، 3/ 9 و 6/ 6 درصدی قیمت را تجربه کردند. اخبار مثبت پیرامونی نظیر دریافت مجوز افزایش نرخ فروش خدمات از سوی «توریل» و همچنین گمانه‌زنی از کیفیت افزایش سرمایه «ذوب» را می‌توان علت اصلی رشد شدید بهای سهم در این نمادها عنوان کرد.
عیارسنجی هیجان در دو سهم

نماد شرکت سهامی ذوب‌آهن اصفهان یکه‌تاز جذب نقدینگی، رشد قیمت و اثرگذاری بر شاخص کل در دادوستدهای روز گذشته بود. قیمت این سهم پس از افشای اطلاعات و بازگشایی در میانه معاملات دیروز به دلیل عدم محدودیت دامنه نوسان برای مقاطعی بیش از 9 درصد هم رشد کرد و بیشترین نقش را در رشد شاخص کل ایفا کرد.

ارزش سهام ذوب‌آهن اصفهان از ابتدای سال تا پایان معاملات دیروز افزایشی حدود 350 درصدی را نشان می‌دهد. چنین بازدهی در یک سهم طی کمتر از 10 ماه  بار دیگر نگرانی از سبقت قابل توجه انتظارات نسبت به واقعیت‌های بنیادی ایجاد کرده است. بررسی‌های سایت تحلیلی «دنیای بورس» از صورت‌های مالی ذوب‌آهن حاکی از عدم توجیه بنیادی چنین افزایشی در قیمت این سهم است. با این حال بار دیگر بازار به دنبال افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها، شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، خریدهای هیجانی را در دستور کار قرار داده است.

اگر به عنوان ناظر بیرونی(نه خریدار یا فروشنده) به نوسان قیمت این سهم توجه شود علت تاکید بر جنبه هیجانی معاملات این نماد و رشدهای افسارگسیخته مشخص می‌شود. گرچه ذوب‌آهن اصفهان از دایره شمول ماده 141 قانون تجارت خارج شده است اما هنوز چشم‌انداز مثبتی برای بهبود وضعیت بنیادی این شرکت نمی‌توان متصور بود که بتواند رشد چشمگیر ارزش سهام «ذوب» را توجیه کند و توضیح دهد.

نکته جالب توجه اینکه ذوب‌آهن افزایش سرمایه 85 درصدی را در مجمع عمومی فوق‌العاده به تصویب رسانده است. حجم کل معاملات «ذوب» پس از افزایش سرمایه به حدود 5/ 1 میلیارد سهم می‌رسد که معادل 5/ 4 درصدی تعداد سهام قبل از افزایش سرمایه است. حال اینکه همچنان افزایش سرمایه این شرکت به ثبت نرسیده است و امکان معامله سهام جایزه (به ازای هر 100 سهم، 85 سهم به پرتفو سهامداران شرکت‌کننده در افزایش سرمایه افزوده شده است) همچنان وجود ندارد. اگر فرض شود که هر یک از سهم‌های معامله‌شده تنها یک‌بار پس از افزایش سرمایه معامله شده باشند، پس از ثبت افزایش سرمایه این شرکت باید به انتظار عرضه حدود یک میلیارد و 200 میلیون سهمی در نماد این شرکت بود.این سهم‌ها جایزه افرادی است که بعد از تاریخ مجمع فوق‌العاده سهام اصلی را به فروش رسانده‌اند. با توجه به قیمت‌های کنونی این سهم و با فرض قیمت 200‌تومان، احتمالا باید در انتظار عرضه حدود 240 میلیارد تومانی با ثبت نهایی افزایش سرمایه و امکان معامله سهام جایزه بود.

داستان‌سرایی و تورم قیمت سهام در فرابورس به خصوص در نمادهای بازار پایه به دلیل پایین بودن ارزش بازار در موارد بیشتر مشاهده می‌شود. برای مثال «تپکو» از جمله نمادهایی است که معاملات داغی را طی روزهای اخیر پشت سر گذاشته است. جهش حدود 8 برابری قیمت این سهم نسبت به ماه‌های نخست سال جاری بازتابی از سرشت هیجانی معاملات این نماد است. هر‌چند برخی از اخبار مرتبط، موجب امیدواری برای شروع تولید و پرداخت حقوق کارکنان این شرکت شده است اما این موضوع توهم معجزه در وضعیت بنیادی این شرکت را برای خریداران این سهم به وجود آورده است. در شرایطی که بازار وضعیت نسبتا رکودی و با نوسان اندک قیمتی را در نمادهای بنیادی تجربه می‌کند معامله‌گران باید با احتیاط بیشتری در این معاملات شرکت کنند.
دست بالای حقوقی‌ها در خرید

معاملات دیروز بازارهای اول و دوم با تغییر مالکیت سهام به نام فعالان حقوقی به پایان رسید. در این روز حدود 3 میلیارد سهم از سبد معامله‌گران حقیقی به پرتفوی فعالان حقوقی انتقال پیدا کرد. فعالان حقوقی در 18 صنعت فرابورسی با قدرت بیشتری در سمت خرید ظاهر شدند و جریان مالکیت را به نام خود تغییر دادند. در این میان، بیشترین خالص خرید سهامداران حقوقی به ترتیب در گروه تک‌سهمی کانه‌های فلزی، گروه اطلاعات و ارتباطات و محصولات غذایی رقم خورد. در نقطه مقابل، سهامداران حقیقی در تقاضای سهام 8 گروه دست برتر را داشتند. سهام گروه فلزات و راس آن تک‌نماد «ذوب» و سپس گروه حمل‌ونقل و پتروشیمی‌ها بیشترین سرمایه‌های خرد را طی دادوستدهای دیروز جذب کردند. نکته جالب توجه در جریان تغییر مالکیت‌های دیروز، خالص خرید مثبت فعالان حقیقی در نماد پتروشیمی زاگرس بود. این متانول‌ساز بزرگ بازار سهام در روزهای قبل به دلیل کاهش چشمگیر قیمت جهانی متانول در معرض عرضه‌های شدید قرار گرفت و ارزش سهامش از اوج خود طی یک و نیم ماه اخیر حدود 40 درصد افت کرد. به نظر می‌رسد رسیدن قیمت این سهم به سطوح نازل قیمت فعالان حقیقی را  ترغیب به خرید این سهم کرده است.

بررسی بیشتر جریان تغییر مالکیت‌ها از تحرکات سهامداران حقیقی در اغلب نمادهای گروه حمل‌ونقل حکایت دارد. افزون بر «توریل» که پس از اطلاع‌رسانی در خصوص دریافت مجوز افزایش نرخ جهش 15 درصدی را در معاملات دیروز تجربه کرد، سایر هم‌گروهی‌ها نیز با رشد شدید تقاضا مواجه شدند و پس از گروه فلزات، بیشترین سرمایه‌های خرد بازار را به خود اختصاص دادند.
ثبات نرخ‌ها در بازار بدهی

از کل ارزش معاملات فرابورس طی روز گذشته حدود 30 درصد در دادوستدهای اوراق با درآمد ثابت به گردش درآمد. به بیان دقیق‌تر، بیش از 100 میلیارد تومان اوراق مشارکت و خزانه در معاملات دیروز بین فعالان فرابورسی دست‌به‌دست شد. سهم خزانه‌ها از کل جریان پولی در این روز 62 میلیارد تومان بود. هر چند ارزش کل معاملات اوراق بدهی در مقیاس روزانه افت کرد اما غلبه تقاضا در خرید‌وفروش اوراق خزانه منجر به افزایش قیمت در تقریبا تمامی سررسیدها طی روز گذشته شد.

با وجود نشیب و فراز ناچیز روزانه اما حدود سه هفته است که بازار بدهی به شرایط باثباتی از حیث نوسان قیمت و بازده رسیده است. میانگین نرخ بازده 24 مرحله از اوراق خزانه در معاملات دیروز به سطح 7/ 23 درصد رقم خورد که حدود یک‌دهم واحد درصد پایین‌تر متوسط نرخ بازدهی در پایان معاملات روز یکشنبه بود. مروری بر روند نرخ سود موثر اوراق خزانه نشان می‌دهد که بازدهی اوراق تقریبا از ابتدای آذرماه نوسان اندکی را حول مرز 24 درصد ثبت کرده است.

هر چند قیمت اوراق خزانه در هفته‌های اخیر ثبات نسبی را تجربه کرده است اما هر گونه تغییر در شرایط محیطی بازارها، خاصه افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در سهام می‌تواند سرمایه‌ها را به سمت بازار بدهی هدایت کند و از مجرای تحریک تقاضا نرخ‌های بازده را تحت فشار قرار دهد. پیوند وثیق بازار بدهی و سهام به این دلیل است که این دو بازار از بازیگران مشترکی برخوردارند، بنابراین هر گونه تغییر در متغیرهای اثرگذار بر سهام می‌تواند قیمت اوراق بدهی را دستخوش نوسان کند. مهم‌ترین عاملی که نگاه بورس‌بازان را طی این روزها به خود جلب کرده، قیمت‌های جهانی از جمله نفت و سایر کالاهاست و در صورت تلاطم شدید احتمال خروج بیشتر سرمایه از سهام و حرکت به سمت پناهگاه‌های امن وجود دارد.
نرخ بازده در آینه زمان

منحنی بازده اوراق خزانه که ساختار زمانی نرخ بهره در افق‌های گوناگون را نشان می‌دهد شیب ملایم‌تری نسبت به هفته قبل پیدا کرده است. به این معنا که نرخ سود موثر برای سررسیدهای 7 تا 14 ماهه عمدتا زیر مرز 24 درصد نوسان دارد. چون انتظار بازار از بازدهی طیف وسیعی از سررسیدهای اوراق خزانه در همین محدوده قرار گرفته، شیب منحنی بازدهی را کم و تقریبا نزدیک صفر کرده است. از طرف دیگر، نرخ بازده خزانه‌ها در بازه‌های کوتاه‌مدت حول مرز 22 درصد قرار گرفته است و در بازه‌های نزدیک دو ساله این نرخ بالای مرز 25 درصد قرار دارد. تفاوت این نرخ‌ها نشان از درک متناسب بازار از میزان ریسک در افق‌های مختلف زمانی است.
نوسان «تسه»ها در فضایی آرام

دیروز 3 میلیارد و 700 میلیون تومان اوراق تسهیلات مسکن در بین معامله‌گران دست‌به‌دست شد که نسبت به ارزش معاملات روز یکشنبه بیش از 12 درصد افزایش داشت. افزون بر بهبود جریان نقدینگی در معاملات این اوراق، برتری نیروهای سمت تقاضا بر عرضه منجر به رشد قیمت در بیشتر سررسیدها طی روز گذشته شد.بهای اغلب اوراق مسکن در هفته قبل ضمن جهش بالای 15 درصدی تا آستانه ورود به کانال 60 هزار تومانی پیش رفت اما موج شناسایی سود در روزهای شنبه و یکشنبه، فتح قله یک ماهه را برای اوراق مسکن ناکام گذاشت. به این ترتیب، گرچه اغلب سررسیدهای این بازار رشد قیمت را طی روز گذشته ثبت کردند اما عمدتا در مدار 56‌هزار تومان به نوسان پرداختند. به نظر نمی‌رسد که شرایط فعلی اوراق مسکن-از منظر سقف قدرت خرید-‌  به رشد ادامه‌دار قیمت‌ها بینجامد.