بورس تهران معاملات نخستین روز کاری زمستان را با افت یک درصدی شاخص کل پشت سر گذاشت. به‌نظر می‌رسد تداوم روند نزولی قیمت مواد خام در بازارهای جهانی تاثیر خود را در آرایش جدید نقدینگی در بازار سهام بر جا نهاده است.

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین،کاهش تقاضا و اقبال کمتر بورس‌بازان به سهام موسوم به کالایی و حرکت بخشی از نقدینگی به سمت سهام غیرکالایی پیامد مستقیم آثار منفی تلاطم بازارهای جهانی قلمداد می‌شود که در رفتار شاخص‌های اصلی بازار هم انعکاس پیدا کرده است.

شاخص کل بورس تهران اولین روز زمستان را با افت 1533 واحدی (معادل یک درصد) به پایان رساند و در نیمه کانال 154 هزار واحدی آرام گرفت. شاخص کل هموزن اما به کاهش 09/ 0 درصدی بسنده کرد. در شرایط فعلی به نظر می‌رسد به دنبال ادامه رکود در سهام کالایی که عمدتا از وضعیت بازارهای جهانی نشات می‌گیرد، سهم‌های کوچک و غیرکالایی بازار به بستری برای جولان نقدینگی تبدیل شده‌اند. در این میان با توجه به اینکه در گزارش‌های ماهانه و همچنین گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها، جایی برای غافلگیری وجود ندارد، تنها سیاست‌های داخلی و رخدادی فراتر از انتظار است که می‌تواند در مقام محرکی برای رشد قیمت‌ها در بازار سهام ایفای نقش کند.
گسیل نقدینگی به سهام غیرکالایی

به دنبال تداوم روند نزولی قیمت‌ها در بازارهای کالایی و نگرانی از آینده بازار جهانی، نقدینگی موجود در بازار سهام چرخشی محسوس به سمت سهام غیرکالایی که در زمره سهام کوچک‌تر بازار قرار می‌گیرند، داشته است. طی معاملات بورس تهران طی روز گذشته گروه‌های کوچک‌تر بورسی در صدر تقاضای معامله‌گران قرار گرفتند. وضعیتی که سبب شد تا شاخص کل هموزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) افت کمتری را (معادل 09/ 0 درصد) تجربه کند. واقعیت این است که با وجود فقدان محرک بنیادی در بخش عمده‌ای از سهام بازار، برخی صنایع که از حیث مقیاس کوچک‌ترند و به‌دلیل ساختار تولید و فروش از کانون مخاطرات جهانی فاصله دارند، طی این روزها در جذب نقدینگی و رشد قیمت کامیاب‌تر از گروه‌های بزرگ عمل کرده‌اند.

نگاهی بر عملکرد صنایع 38 گانه بورسی طی معاملات روز گذشته نیز نشان از صدرنشینی گروه‌های با ارزش بازار کمتر در جدول بازدهی روزانه صنایع بورسی دارد. به این ترتیب دیروز نمادهای زیرمجموعه گروه محصولات کاغذی با ثبت رشد 7/ 4 درصدی، پربازده‌ترین صنعت روز شنبه لقب گرفت. پس از آن نیز گروه خدمات فنی و مهندسی با افزایش بیش از 8/ 3 درصدی، در رده دوم بازدهی روزانه صنایع بورسی ایستاد. در مجموع از 38 صنعت مورد بررسی، 19 صنعت با رشد و 17 صنعت شاهد افت شاخص خود بودند. نمادهای بزرگ سهامی که عمدتا شامل زیرمجموعه گروه کالایی می‌شوند؛ اما دیروز شرایط منفی را تجربه کردند. در این میان، پالایشی‌ها با افت حدود 3/ 4 درصدی، بیشترین بازدهی روزانه در جمع کامودیتی‌ها را ثبت کرد. پس از آن نیز پتروشیمی‌ها شاهد افت 8/ 1 درصدی شاخص صنعت خود بودند. معدنی‌ها و فلزی‌ها نیز به ترتیب کاهش 5/ 1 و 5/ 0 درصدی را تجربه کردند. به نظر می‌رسد در شرایطی که روند قیمت فلزات در بازارهای جهانی و همچنین بهای نفت، وضعیتی بی‌ثبات را تجربه می‌کند، مجموعه‌ای از اخبار مساعد پیرامون گروه‌های کوچک‌تر سهامی سبب شکل‌گیری تقاضا در نماد زیرمجموعه این صنایع شده است.

به این ترتیب طی معاملات روز گذشته، نمادهای خودرویی بار دیگر بر موج خبر افزایش قیمت سوار شده و روند مثبت ملایمی را تجربه کردند. همچنین در جلسه معاملاتی روز گذشته بیشترین ارزش معاملات در گروه بانک‌ها جریان داشت و شاخص این گروه با رشد 3/ 2 درصدی همراه شد. تمامی نمادهای گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری، دیروز بر مدار مثبت معامله شدند و برخی از نمادهای اصلی این گروه، صف‌های خرید پرحجمی را تجربه کردند.

واقعیت این است که ادامه رکود در بازارهای کالایی و همچنین نزدیک شدن به تعطیلات کریسمس سبب شده تا چشم‌انداز بازار‌های جهانی در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. به عبارتی  جهش قابل توجهی در این بازار دست کم در کوتاه مدت  امری بعید به نظر می‌رسد، بنابراین تکلیف سهام کالایی بورس تهران نیز مشخص است و جایی برای بازی سهامداران در این صنایع وجود ندارد. در سهام غیرکالایی اما همچنان وضعیت مبهم بوده و همین امر فضا را برای چرخش نقدینگی آماده کرده است.در مجموع می‌توان گفت با توجه به اینکه در گزارش‌های ماهانه و همچنین گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها، جایی برای غافلگیری وجود ندارد، تنها سیاست‌های داخلی و رخدادی فراتر از انتظار است که می‌تواند در مقام محرکی برای رشد قیمت‌ها در بازار سهام ایفای نقش کند. با این حال انتظار نمی‌رود تا بار دیگر شاهد رشد دسته‌جمعی سهام باشیم.
پیام کاهش ارزش معاملات

روز گذشته ارزش معاملات خرد سهام به 255 میلیارد تومان رسید. این در حالی است که طی معاملات پاییز، به‌طور میانگین روزانه بیش از 750 میلیارد تومان نقدینگی در معاملات سهام در جریان بود. تمام این شرایط اما به وجود عدم قطعیت‌ها در فضای سیاسی و اقتصادی کشور بازمی‌گردد. واقعیت این است حاکمیت ابهامات موجود که عمدتا به ریسک‌های ناشی از بازگشت تحریم‌ها و شرایط پرنوسان اقتصادی بازمی‌گردد، سرمایه‌گذارانی را که از رفتار تحلیلی و عقلایی‌تری برخوردارند، به لاک انتظاری فرو برده است. در یکسو در بازارهای جهانی نفت روندی نگران‌کننده را در پیش گرفته است. در سوی دیگر هراس معامله‌‌گران بازار سهام نسبت به احتمال کاهش فروش شرکت‌ها به دلیل بازگشت تحریم‌ها خود بر عدم قطعیت‌ها افزوده است. در این میان اما آنچه عیان است، خروج سرمایه‌های حقیقی از بازار است. موضوعی که می‌تواند نویددهنده کاهش فروش هیجانی سهام باشد. با این حال در صورت ادامه یافتن افت ارزش معاملات طی هفته‌های آتی، فضایی فرسایشی بر بازار حاکم می‌شود.
هراسی از جنس بازار جهانی

بازار جهانی در ماه‌های گذشته فضای پرالتهابی را تجربه کرد. در هفته‌ای که گذشت بسیاری از محصولات معاملاتی در بازار لندن با افت قیمت به کار خود پایان دادند. در این میان مس با افت 2/ 2 مواجه شد و قیمت روی نیز کاهش 6/ 1 درصدی را تجربه کرد. آلومینیوم نیز با افت 8/ 0 درصدی به معاملات هفتگی خود پایان داد. هر تن متانول نیز در قرارداد سی‌اف‌آر چین با افتی 10 دلاری در این هفته در سطح 265 دلار معامله شد. این محصول در قرارداد سی‌اف‌آر جنوب شرق آسیا با کاهشی به میزان 20 دلار به 300 دلار در هر تن رسید. متانول در قراردادهای سی‌اف‌آر کره‌جنوبی 4 دلار ارزان شد و در سطح 305 دلار قرار گرفت.اما ریزش بهای نفت در این هفته، فراتر از تصورات بود. افزایش 10 حلقه‌ای تعداد هفتگی چاه‌های نفت آمریکا و همچنین جدیدترین گزارش اداره انرژی آمریکا مبنی بر کاهش کمتر از پیش‌بینی موجودی‌های تجاری نفت این کشور از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر بهای نفت معرفی می‌شود. در عین حال در واکنش به افت پیاپی نفت تولید روسیه کاهش یافت و اوپک نیز میزان کاهش تولید اعضا خود را از 5/ 2 درصد به 3 درصد افزایش داد. روز جمعه قیمت هر بشکه نفت خام برنت برای تحویل در ماه فوریه با افتی 6/ 1 درصدی در سطح 5/ 53 دلار قرار داشت. نفت خام وست تگزاس در قراردادهای ماه ژانویه نیز وضعیتی مشابه را تجربه کرد و 4/ 45 دلار معامله شد. به این ترتیب افت هفتگی هر بشکه نفت خام آمریکا از 13 درصد فراتر رفت. نفت خام آمریکا اکنون به پایین‌ترین رقم‌های خود از اکتبر 2017 رسیده است.
همگام با بازیگران

روز گذشته برای دهمین روز متوالی، خالص خرید سهام به نام معامله‌گران حقوقی بازار رقم خورد و افزون بر 32 میلیون سهم به ارزش 26 میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. بیشترین خالص خرید توسط سهامداران عمده در نمادهای کامودیتی بازار ثبت شد و در مجموع 4 صنعت کالایی (پتروشیمی، پالایشی، فلزی و معدنی) بالغ بر 32 میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. به این ترتیب خالص تغییر مالکیت حقوقی‌ها در مجموع نمادهای پالایشی به 15 میلیارد تومان رسید. معدنی‌ها نیز در این روز شاهد تغییر مالکیت 5/ 8 میلیارد تومانی به سمت معامله‌گران حقوقی بودند. پتروشیمی دیگر صنعت کالایی بورس تهران بود که دیروز با خالص خرید حدود 4 میلیارد تومانی توسط معامله‌گران عمده بازار همراه شد. گروه فلزات اساسی نیز در این روز شاهد جابه‌جایی حدود 9/ 3 میلیارد تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند.

در صدر خرید معامله‌گران حقوقی، تمایل به جمع‌آوری سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس قرار داشت. به این ترتیب خالص خرید این معامله‌گران در «شبندر» به 6 میلیون سهم به ارزش 5/ 8 میلیارد تومان بالغ شد. نماد معاملاتی شرکت پالایش نفت اصفهان نیز در این روز شاهد جابه‌جایی حدود 5/ 7 میلیون سهم به ارزش 9/ 4 میلیارد تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بود. نماد معاملاتی توسعه معادن و فلزات از دیگر نمادهای دیروز بورس تهران بود که مورد اقبال معامله‌گران عمده بازار قرار گرفت. به این ترتیب دیروز حدود 11 میلیون سهم «ومعادن» به ارزش 8/ 4 میلیارد تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. در آن سوی بازار اما بار دیگر نمادهای زیرمجموعه گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری مورد توجه سهامداران خرد قرار گرفتند و خالص خرید 3/ 7 میلیارد تومانی را ثبت کردند. در میان شرکت‌های بورسی نیز بانک ملت در صدر خرید معامله‌گران خرد بازار قرار داشت. به‌طوری که خالص خرید این گروه از معامله‌گران در «وبملت» بالغ بر 8/ 32 میلیون سهم به ارزش حدود 7 میلیارد تومان بود. نماد معاملاتی شرکت سایپا از دیگر نمادهای مورد توجه حقیقی‌ها طی معاملات روز ‌شنبه بود. در این نماد دیروز افزون بر 6/ 17میلیون سهم به ارزش 2/ 2 میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد.
در بازار چه گذشت؟

همان‌طور که اشاره شد، در دادوستدهای روز گذشته شاخص کل بورس تهران 1533 واحد (معادل یک درصد) افت کرد و به رقم 154 هزار و 550 واحد رسید. در این روز نماد معاملاتی شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، گسترش نفت و گاز پارسیان، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران در صدر نمادهای با بیشترین تاثیر منفی بر شاخص کل بازار سهام قرار گرفتند. نماد معاملاتی شرکت‌های کاشی سعدی، سالمین، کربن ایران، پالایش نفت بندرعباس و گسترش نفت و گاز پارسیان با بیشترین کاهش قیمت در این روز مواجه شدند. در مقابل بیشترین افزایش قیمت روز گذشته بورس تهران به نماد معاملاتی درخشان تهران، کویر تایر، کارتن ایران، شهد و نیروکلر اختصاص پیدا کرد.