شاخص کل بورس تهران در هفته گذشته رشد ۵/ ۱ درصدی را تجربه کرد. کش و قوس نفت در بازار جهانی عاملی برای حرکت نقدینگی به سمت نمادهایی بود که در ظاهر از این موضوع اثرپذیری مستقیمی ندارند. در این میان عملکرد آخرین ماه پاییز نیز طی هفته گذشته روی سامانه «کدال» نشست. به این ترتیب درآمد فروش بنگاه‌ها در پاییز مشخص شده و فضای برآورد سودآوری این فصل شرکت‌ها برای تحلیل‌گران مهیاست.

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین، جولان نقدینگی داغ در سهام خودرویی و بانکی همچنان از پتانسیل نقدینگی در بورس تهران خبر می‌دهد. با این حال این نقدینگی پس از ریزش قیمتی نفت و هراس از بازار جهانی در کنار ریسک‌های تحریم حاکم بر اقتصاد کشور، باعث شده که نقدینگی به سمت دیگر گروه‌ها حرکت کند. در این میان ریسک‌های موجود در بخش‌های دیگر در کنار هیجان همیشگی حاکم بر بازار، باعث شده که توجه چندانی به وضعیت بنیادی سهام این نمادها نشود. بر این اساس و بر پایه‌ روایت‌های نشات‌گرفته از ذهن برخی از فعالان بازار، که از قضا بر دل عموم معامله‌گران نشسته، شاهد داغ شدن سهام این گروه‌ها هستیم. این امید وجود دارد که با بهبود وضعیت اقتصادی کشور، سناریوهای مورد نظر بازار درخصوص این گروه‌ها محقق شود، اما موارد مطرح شده از واقعیت فاصله زیادی دارد و به نظر می‌رسد خرید سهام بر اساس این روایت‌ها چندان توجیه بنیادی در شرایط کنونی نداشته باشد. در این گزارش به بررسی خلاصه‌ای از عملکرد ماهانه شرکت‌ها پرداخته شده است. عملکرد ماهانه شرکت‌ها بعضا ابهام‌آلود و نیازمند شفاف‌سازی بیشتر بنگاه‌هاست. در برخی از گروه‌ها عملکرد ضعیف ولی مطابق با انتظار را شاهد هستیم و در برخی از گروه‌ها نیز عملکرد مثبت و بر مدار انتظارات مشاهده می‌شود. به ندرت شرکت‌ها عملکردی فراتر از انتظارات را منتشر کرده‌اند.

اثر دوگانه افت قیمت نفت بر پتروشیمی‌ها

اثر افت قیمتی محصولات پتروشیمی در ماه‌های آینده در افت نرخ فروش گروه الفینی مشخص است. پتروشیمی مارون با افت 10 تا 15 درصدی نرخ فروش محصولات اصلی نسبت به آبان مواجه شده است. طی ماه‌های گذشته همگام با افت قیمتی محصولات پلیمری و شیمیایی در بازار جهانی، قیمت این محصولات در عملکرد ماهانه پتروشیمی‌های داخلی نیز کاهش یافته است. در این خصوص مونواتیلن گلایکول که در تابستان سطوح بیش از 900 دلار بر هر تن را در قرارداد CFR چین تجربه کرده بود در شرایط کنونی به کمتر از 700 دلار رسیده است. پلی‌اتیلن سبک و سنگین نیز با افت قیمت‌های قابل‌توجهی مواجه شده‌اند. مبلغ فروش مارون نسبت به ماه گذشته افت داشته است. درخصوص پتروشیمی مارون انتظار برای تغییرات نرخ اتان وجود دارد. با توجه به افت قابل توجه قیمت نفت در بازار جهانی و همچنین افت قیمت محصولات پلیمری ارزش دلاری هر تن اتان بر اساس فرمول اعلامی وزارت نفت باید مسیر نزولی را تجربه کند. سقوط قیمت نفتا می‌تواند اثر قابل توجهی در این موضوع داشته باشد. با این حال رویه مبهم قیمت‌گذاری این خوراک پتروشیمی می‌تواند اثرات خود را در عملکرد پاییز این شرکت بگذارد.

یکی از موارد با اهمیتی که برای صنایع پتروشیمی پایین‌دست‌تر مورد توجه است رویه قیمت‌گذاری خوراک‌های بین‌مجتمعی است. در این خصوص اتیلن پتروشیمی جم بدون تغییر قیمتی نسبت به ماه گذشته معامله شده است. رویه قیمت‌گذاری اتیلن، پروپیلن و سایر محصولات بین‌مجتمعی می‌تواند تاثیر قابل‌ملاحظه‌ای در سودآوری دیگر شرکت‌های پتروشیمی داشته باشد. پتروشیمی جم با توجه به اورهال خود با افت محسوس تولید محصولات و به دنبال آن افت مقدار فروش و مبلغ فروش مواجه شده است. بر این اساس این مجتمع پتروشیمی به فروش از موجودی محصولات خود اقدام ورزیده است.

درخصوص اثر خوراک بین‌مجتمعی می‌توان به اثر این موضوع بر سودآوری پتروشیمی غدیر اشاره کرد. بخش قابل توجهی از هزینه ماده اولیه (تا 60 درصد از بهای خرید مواد اولیه) به خرید اتیلن اختصاص دارد. قیمت اتیلن در بازار شرق آسیا با افت قیمت نفت در ماه‌های گذشته کاهش یافته است و این موضوع می‌تواند اثر خود را در کاهش هزینه ماده اولیه نشان دهد. این در حالی است که قیمت جهانی محصول اصلی پتروشیمی غدیر (PVC) افت چندانی را نسبت به دیگر محصولات پتروشیمی تجربه نکرده است. با این حال لازم است گذری به رویه معاملات پی‌وی‌سی پتروشیمی غدیر در تلاطم ارزی اقتصاد کشور در شهریور و مهر داشت. قیمت‌های عجیبی که در آن زمان برخی از معامله‌گران بازار را در مسیر اشتباه قرار داد، گمانه از سودهای فراتر از انتظار را در این شرکت پتروشیمی به وجود آورد. در حالی‌که با انتشار عملکرد سه ماه پاییز مشخص شد که چنین نرخ‌هایی اختلاف قابل توجهی نسبت به واقعیت داشته و همچنین اثری از آن در عملکرد پتروشیمی غدیر مشاهده نشد. به هر حال عملکرد فصل پاییز پتروشیمی غدیر و رویه قیمت خوراک می‌تواند مسیر سودآوری این شرکت را در سال 98 نیز روشن سازد و مسیر قیمتی این سهم را تعیین تکلیف کند.

عملکرد پتروشیمی شازند نیز در آذر جالب توجه است. مبلغ فروش این شرکت نسبت به آبان‌ماه رشد نزدیک به 6 درصدی را تجربه کرده است. در این میان افت قابل توجه قیمت فروش هیدروکربور A80 این مجتمع پتروشیمی به دنبال افت قیمت نفت و همچنین فروکش قیمت دلار در بازار آزاد جالب توجه است. قیمت سایر محصولات نیز به دنبال افت ارزش دلاری در بازار جهانی مسیر نزولی را نسبت به ماه گذشته تجربه کرده است. یکی از نکات قابل‌توجه که باید درخصوص پتروشیمی شازند در نظر گرفته شود اثر نوسانات قیمتی نفت در سودآوری این شرکت است. نفتا به‌عنوان خوراک اصلی این واحد پتروشیمی همبستگی بالایی با قیمت نفت دارد. افت شدید قیمت نفت گرچه با افت قیمت محصولات نیز همراه بوده اما رویه مبالغ فروش می‌تواند در کنار کاهش ارزش خوراک به سودآوری قابل‌توجه این شرکت در پاییز کمک کند. محاسبات دقیق‌تر در‌این‌خصوص در روزهای آتی در سایت تحلیلی «دنیای‌بورس» منتشر خواهد شد.
  چالش‌ها و ابهامات فلزی‌ها

گروه فلزات اساسی نیز با گزارش‌های جالب‌توجه مواجه بودند. درآمد فولاد مبارکه در آذر نسبت به آبان افت بیش از 17 درصدی را تجربه کرده است. در این میان افت تولید و فروش ورق گرم نکته‌ای است که فعالان بازار کمتر به آن توجه داشته‌اند. در این خصوص پیگیری‌های اولیه از این موضوع حکایت دارد که این شرکت در آذر به تعمیرات بخش نورد پرداخته و این موضوع موجب افت محسوس تولید نورد گرم شده است. تولید محصولات اصلی این شرکت افت نزدیک به 40 درصدی را نسبت به میانگین تولید ماهانه از ابتدای سال تجربه کرده است. درخصوص نرخ محصولات نیز همچنان قیمت فروش داخلی از قیمت‌ها حمایت می‌کند و به نظر می‌رسد این موضوع در ماه‌های آینده نیز ادامه پیدا کند.

بازگشت تولید فولاد خوزستان به سطح نیمه نخست از نکات جالب‌توجه در عملکرد آذر این شرکت است. تولید حدود 568 هزار تن گندله و تولید جالب‌توجه حدود 329 هزار تن شمش فولادی از نکات قابل‌توجه عملکرد «فخوز» است. در این میان نرخ فروش محصولات صادراتی نیز از انتظارات بالاتر است و بر این اساس باید در انتظار ادامه عملکرد این شرکت در ماه‌های آینده بود. با این حال افت نسبی مقدار و نرخ فروش صادراتی نسبت به ماه گذشته بر مبلغ فروش این شرکت فشار وارد کرده است. به‌‌رغم این مساله به‌نظر می‌رسد این شرکت نیز احتمالا با وضعیت مناسب سودآوری همراه خواهد بود.

یکی دیگر از نکات قابل‌توجه عملکرد آذر شرکت‌های فولادی نرخ صادرات شمش است. در این‌خصوص قیمت هر کیلو شمش صادراتی فولاد کاوه‌جنوب سطوح نزدیک به 4400 تومان را نشان می‌دهد که فاصله نزدیک به 40 درصدی را نسبت به نرخ فروش داخلی دارا است. حتی اگر قیمت ارزش دلاری در هر تن شمش دلاری را در آذر حدود 450 دلار در نظر بگیریم، نرخ تسعیر ارز این شرکت باید بیش از 9700 تومان باشد تا چنین نرخ‌هایی توجیه شود.

گروه روی را می‌توان قربانیان سیاست‌های غلط وزارت صمت عنوان کرد. سیاست‌‌گذاری اشتباه که همیشه ضربه شدیدی را به تولید وارد کرده، دامن این صنعت را در ماه‌های گذشته گرفته است. با وجود این شرکت‌های این صنعت با توجه به افزایش موجودی شمش روی می‌توانند وضعیت مناسبی را از لحاظ سودآوری در زمستان تجربه کنند. از سوی دیگر احتمالا با فروکش هیجان بازار ارز داخلی، نرخ فروش محصولات این شرکت‌ها نیز مسیر نزولی را در ماه‌های آینده در پیش بگیرد.در گروه مس نیز ملی‌مس همچنان به نظر با مشکل جدی در بخش فروش صادراتی مواجه است. این شرکت نیز با اندوخته‌ای قابل‌توجه از کاتد مس و همچنین کنسانتره همراه است که اگر سیگنالی درخصوص رفع گره صادراتی به‌دست‌ آید ارسال سیگنال جذاب می‌تواند اثرات خود را در قیمت سهم منعکس کند.
انتظار برای عملکرد پاییز گروه نفت

یکی دیگر از گروه‌های مورد توجه بازار در روزهای اخیر سهام زیرمجموعه صنعت فرآورده‌های نفتی است. ابهامات در این گروه جالب توجه است. در این خصوص تولید نفت پاسارگاد به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده قیر کشور افت بیش از 60 درصدی را نسبت به میانگین تولید ماهانه 8 ماه نخست سال تجربه کرده است. به گفته مدیران این شرکت الزام به فروش در بورس کالا و جلوگیری از فروش صادراتی محصولات تولیدکنندگان قیر در بازار جهانی عامل تهدید بزرگی است که می‌تواند تولید این صنعت را متوقف کند. همچنان بزرگ‌ترین تهدید برای تولید کشور سیاست‌گذاری‌های نابخردانه محسوب می‌شود. صنایع کشور که می‌توانند برای کشور ارزآوری داشته باشند با سد چنین سیاست‌گذاری‌هایی مواجه هستند و از این منظر آسیب جدی می‌بینند. جلوگیری از تجارت آزاد تنها نشان از ضعف سایر بخش‌های سیاست‌گذاری در کشور دارد که باید در‌صدد رفع آن برآمد.

در گروه روانکار از دیگر زیرمجموعه‌های فرآورده‌های نفتی به نظر می‌رسد اثر افت قیمت نفت برخلاف انتظارات مثبت باشد. البته افت قیمت محصولات صادراتی را در عملکرد آذر این شرکت‌ها بعضا شاهد هستیم با این حال با توجه به این موضوع که مواد اولیه اصلی این شرکت‌ها با افت قیمت نفت مسیر نزولی را در پیش گرفته است، با بالا ماندن نرخ فروش داخلی می‌توان به سودآوری مناسب این گروه در پاییز امیدوار بود. در این خصوص نکته جالب توجه در برخی شرکت‌های گروه نشانه‌های افت کمتر قیمت فروش محصولات صادراتی در مقایسه با ریزش قیمت خوراک است که می‌تواند به افزایش حاشیه سود این شرکت‌ها منجر شود.

یکی از معضلاتی که همچنان بورس با آن دست و پنجه نرم می‌کند عدم لحاظ نرخ فروش در عملکرد ماهانه گروه پالایشی است. گروهی سراسر ابهام که در ماه‌های اخیر با ابهام هر چه بیشتر مواجه شده‌اند. نوسانات شدید قیمت نفت، تغییرات عجیب کرک اسپرد بنزین و گازوئیل در بازار جهانی و همچنین جهش نرخ ارز مبنای محاسبه نرخ مواد اولیه و محصولات از جمله مواردی هستند که بر سودآوری این شرکت‌ها اثر قابل توجهی خواهند داشت. واقعا نمی‌توان اظهارنظر دقیقی درخصوص سودآوری این گروه به خصوص پس از آنکه انتظارات از عملکرد تابستان این شرکت‌ها برآورده نشد، داشت. با همه اینها اگر بنا بر آنالیز سطحی از سودآوری این شرکت‌ها باشد، پالایشگاه‌هایی که سهم نفت‌گاز آنها از تولید کل محصولات‌شان بیشتر باشد با چشم‌انداز مناسب‌تری از سودآوری مواجه هستند، گرچه رویه سنتی کرک اسپرد کلی پالایشگاه‌ها در پاییز از این موضوع حکایت دارد که احتمالا بالا ماندن کرک اسپرد نفت‌گاز نمی‌تواند اثر قابل توجهی بر سودآوری این شرکت‌ها در پاییز داشته باشد. با همه اینها باید منتظر انتشار نخستین گزارش‌ها از عملکرد پاییز این گروه بود.
نگاهی به عملکرد سایر گروه‌ها

ضعف تولید گروه خودرو نگرانی زیادی را از وضعیت این صنعت ایجاد کرده است. با وضعیت تولید و فروش خودروسازان در پاییز به احتمال زیاد باید در انتظار افزایش عمق زیان این گروه در پاییز بود. افت محسوس تولید این صنعت می‌تواند بر قیمت خودرو در بازار داخلی نیز اثرگذار باشد. چشمان بازار به عملکرد شرکت‌های خودروساز در سه‌ماه پایانی سال دوخته شده است. به‌صورت سنتی در ماه‌های پیش رو خودروسازان رکورد تولید را طی یک سال مالی به خود اختصاص می‌دادند. با افزایش عمق زیان خودروسازان بعید نیست بار دیگر عده‌ای در بازار به دنبال شایعه‌های افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی به منظور خروج از شمولیت ماده 141 قانون تجارت باشند.

در گروه سیمان افت مقدار تولید در شرکت‌های زیرمجموعه باید رصد شود. برخی از شرکت‌های گروه که با توجه به عملکرد مناسب نیمه نخست و همچنین پتانسیل صادراتی مورد توجه معامله‌گران بورس تهران قرار گرفته بودند مطابق با انتظارات با افت قابل توجه تولید مواجه شده‌اند. تولید سیمان ارومیه در آذر نسبت به 7 ماه نخست سال تا بیش از 50 درصد افت داشته است. احتمال تشدید این روند در ماه‌های آینده نیز دور از انتظار نیست. این موضوع برای سیمان غرب نیز مشاهده می‌شود و افت نزدیک به 50 درصدی مقدار تولید را نسبت به میانگین 7 ماه نخست شاهد هستیم. نرخ فروش صادراتی سیمان این شرکت نسبت به آبان افت نزدیک به 40 درصدی را نشان می‌دهد. افت تولید و فروش به کاهش مبالغ فروش منجر می‌شود. در حالی‌که عمده هزینه‌های تولید این شرکت سربار و دستمزد مستقیم هستند این موضوع بر سودآوری این بنگاه‌ها فشار قابل توجهی ایجاد خواهد کرد. علاوه بر این اثرات تورمی را باید بر عملکرد صنعت سیمان در سال آینده مورد توجه قرار داد. سیمان خوزستان گرچه با افت تولید در آذر نسبت به آبان مواجه شده است اما در مقایسه با میانگین 7 ماه نخست سال همچنان وضعیت مناسب تولید سیمان را تجربه می‌کند.

نکته جالب توجه از دیگر گروه‌ها تعلل برخی شرکت‌ها در ارائه عملکرد ماهانه است. در حالی‌که عملکرد ماهانه برای این شرکت‌ها در شرایط کنونی از اهمیت زیادی برخوردار است، تاخیر اینچنینی عجیب است. در این خصوص در گروه تولیدکنندگان روغن خوراکی صنعتی بهشهر به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ تولیدکننده روغن خوراکی کشور همچنان عملکرد خود برای آذر را تا ساعت تنظیم این گزارش ارائه نداده بود. این در حالی است که «غمارگ» به‌عنوان هم‌گروهی این شرکت که معمولا گزارش‌های ماهانه را با تاخیر قابل توجه به بازار ارائه می‌داد روز چهارشنبه عملکرد مناسبی منتشر کرد. مارگارین تولید قابل توجهی را در آذر به ثبت رسانده است؛ رشد نزدیک به 50 درصدی مقدار تولید در آذر نسبت به آبان از نکات قابل توجه عملکرد مارگارین بود. عملکرد ماهانه شرکت‌های روغنی به دلیل اینکه آذر آخرین ماه از سال مالی است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. علاوه بر این انتظار برای انعکاس نرخ فروش محصولات این شرکت‌ها به‌عنوان راهنما برای سودآوری سال مالی آینده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از مهم‌ترین مسائلی که وجود دارد بودجه 98 کشور و احتمال تحقق تامین کالاهای با ارز 4200 تومانی برای سال آینده است. گرچه این سیاست از نظر منطق اقتصادی اشتباه به نظر می‌رسد با این حال دولت بر این سیاست‌ اصرار دارد و این موضوع نیز بر عملکرد سودآوری شرکت‌های بورسی اثر زیادی خواهد داشت.