بعد از هفت جلسه معاملاتی دیروز دامنه تغییرات شاخص به بیش از هزار واحد رسید و نماگر کلی بازار در نیمه ابتدایی کانال ۱۶۲ هزار واحدی به کار خود پایان داد.

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین،تحرک نمادهای بزرگ کالایی چرخ اصلی حرکت به سمت کانال بالاتر بود. نکته قابل‌توجه در معاملات روزهای اخیر آن است که تغییرات شاخص کل بازتاب مناسبی از واکنش به متغیرهای بنیادی است. با این حال به نظر می‌رسد تا قطعیت بیشتر از جانب این مولفه‌ها همچنان شاهد روندهای سفته‌بازانه و نگرش‌های کوتاه‌مدت برای کسب سود باشیم.

شیفت بورس؛ موقت یا دائمی؟

اخبار مربوط به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها همچنان نقش پررنگی در معاملات بورس دارد. با این حال این اخبار طی روزهای اخیر تعیین‌کننده مسیر عمومی سهام نبوده‌اند. معاملات انتهایی هفته گذشته و ابتدایی هفته جاری به‌‌رغم هیجان تمام‌عیار در گروه‌های خودرو و بانک‌ها، تغییرات کاملا محدود شاخص کل را در پی داشت. اما در جلسه روز گذشته با روشن‌تر شدن برخی چشم‌اندازها از زمینه عمومی سهام تغییرات این نماگر توانست از هزار واحد عبور کند.
فروکش موقت هیجان در بانک‌ها؟

در فهرست نمادهای اثرگذار بر تغییرات روز گذشته شاخص کل نشانی از نمادهای بانکی و خودرویی نبود و در مقابل نمادهای پالایشی، پتروشیمی و فلزی در این فهرست خودنمایی کردند. تا میانه جلسه معاملاتی دیروز نماد «وبملت» نیز در فهرست نمادهای اثرگذار بر تغییرات شاخص کل جا داشت؛ اما همزمانی شدت گرفتن نوسانات قیمتی در گروه‌های کالایی با محدودتر شدن دامنه رشد قیمت در نماد بانک ملت، سبب شد تا بانک‌ها نماینده‌ای در فهرست پایانی نداشته باشند. با این وجود گروه بانک‌ها همچنان بیشترین ارزش معاملات را در اختیار داشت. برخی از نمادهای این گروه همچون «دی» و «وبملت» کار خود را با رشد ملموس قیمت سهم آغاز کردند؛ در مقابل فشارهای فروش در نمادهای بانک صادرات و پاسارگاد کاملا بر تقاضای موجود غلبه داشت و افت ملموس قیمت سهام را رقم زد. «وبصادر» در جلسات اخیر پیشتاز رشد قیمتی در نمادهای هم‌گروه بود. در داد و ستدهای روز گذشته دو نماد بانک دی و ملت شاخص‌ترین نمادهای این گروه بودند که کار خود را در محدوده مثبت قیمتی به پایان رساندند. با این حال در هر دو نماد آخرین معاملات کف‌های قیمتی را تشکیل می‌دادند.

تعیین‌کننده مسیر قیمت سهام این گروه در هفته‌های اخیر دو موضوع تسعیر دارایی‌های ارزی و از آن پررنگ‌تر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌هاست. پیشران معاملات «وبلمت» در ماه‌های اخیر بحث بر سر دارایی‌های ارزی این بانک و انتظار برای شناسایی سود ناشی از تسعیر ارز در صورت‌های مالی بوده است. امری که با مطرح شدن نرخ‌های لحاظ شده برای تسعیر ارز در بودجه سال آینده بار دیگر توجهات را به خود جلب کرده است. با این حال دو نکته در رابطه با شناسایی سود از این محل مطرح می‌شود: نکته اول به عدم تکرارپذیری این سود اشاره دارد. در واقع شناسایی مکرر سود از این محل مستلزم تغییر پیاپی مبانی تسعیر نرخ ارز است که در این صورت باید انتظار داشت نمادهای کالایی و صادرات‌محور بیشتر در کانون توجه قرار گیرند؛ و نکته دوم به ابهامات از دارایی‌های ارزی بانک‌ها اشاره دارد. همچنان میزان دارایی‌های واقعی بانک‌ها شفاف نیست و این موضوع می‌تواند در آینده چالشی برای وضعیت سهام ایجاد کند. در رابطه با بانک‌های دی، صادرات و تجارت اخبار پیش‌برنده بیشتر به تجدید ارزیابی دارایی‌ها مرتبط است؛ موضوعی که با مصوبه هفته گذشته مجلس در رابطه با معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی‌ دارایی‌‌ها، برای بنگاه‌هایی که در 5 سال اخیر از این محل افزایش سرمایه‌ای ثبت نکرده‌اند، وارد مرحله جدیدی شد. همان‌گونه که انتظار می‌رفت، با قوت گرفتن چشم‌اندازهای مساعد از بازارهای جهانی و بستر بنیادی سهام نقش این اخبار در جلسه دیروز تا حدودی کمرنگ و حرکت یکدست این نمادها تا حدود زیادی مختل شد.

محدود شدن رشد گروه‌های بانک و خودرو در معاملات دیروز را می‌توان تا حدودی به پررنگ شدن برخی متغیرهای بنیادی نسبت داد. در صورتی که این متغیرها نشانه‌هایی از ادامه روند را به بازار مخابره کنند می‌توان انتظار داشت که هیجان این گروه رفته‌رفته قالب منطقی‌تری به خود بگیرد. با این وجود خالص تغییر مالکیت در معاملات روز گذشته در هر دو گروه خودرو و بانک‌ها به سمت خریداران حقیقی سهام سنگینی می‌کرد که می‌تواند نشانه‌ای از امید این دسته از معامله‌گران به ادامه روند صعودی در کوتاه مدت باشد.
بازی‌سازان روز گذشته سهام

مولفه‌های تغییر دهنده کانون رشد سهام در معاملات روز گذشته را در چند عامل می‌توان جست‌وجو کرد. نکته نخست به بازگشایی صعودی بازارهای جهانی، به‌خصوص نفت، باز می‌گردد. افت نسبی شاخص دلار و گام‌های عملی برای پایان دادن به جنگ تجاری عمده‌ترین عوامل رشد قیمتی کالاهای پایه در روز نخست معاملاتی این هفته بازارهای جهانی بودند. روز گذشته دو هیات از ایالات متحده و چین مذاکراتی را برای پایان دادن به جنگ تجاری از سر گرفتند و حصول توافق اولیه در این رابطه پیش‌زمینه مذاکرات در سطوح بالاتر خواهد بود. تلاش‌های دو سویه جنگ تجاری برای رسیدن به توافق پیش‌ از سررسید آتش‌بس 90 روزه در هفته‌های اخیر تشدید شده است و این مساله می‌تواند دست کم فشارها از این زاویه بر بازار سهام را کم کند.

نکته دیگر به انتظار برای انتشار گزارش‌های عملکرد 9 ماهه باز می‌گردد. با نزدیک شدن به روزهای پایانی دی‌ماه شاهد رونمایی از گزارش عملکرد بنگاه‌ها در فصل پاییز خواهیم بود و انتظار می‌رود در رابطه با گروه‌های بنیادی این موضوع بتواند موتور صعود قیمت سهام را تا حدودی گرم کند. روز گذشته آلومینیوم ایران، با انتشار صورت‌های مالی 9 ماهه آغازگر این روند در بین شرکت‌های کالایی بود. اصلاح قیمتی سهام در دو ماه پایانی پاییز، در کنار سود محقق شده در این فصل می‌تواند تعیین‌کننده مسیر سهام برای مدتی باشد.از دیگر عواملی که در معاملات روز گذشته اثرگذار بود اعلام برخی جزئیات از بودجه سال 1398 در رابطه با نرخ تسعیر ارز است. تاکید بر نرخ ارز مرجع در بودجه سال آینده، رشد قیمتی برخی از گروه‌های بازار را در پی داشت؛ مواد مصرفی این گروه‌ها عمدتا در دسته اقلام ضروری و اساسی دسته‌بندی شده است. همان‌گونه که اشاره شد تسعیر قسمتی از درآمدهای ارزی دولت با نرخ 8 هزار تومان به ازای هر دلار تعیین‌کننده قطعیت برای برخی بنگاه‌ها از قبیل بانک‌ها خواهد بود.همچنین روز گذشته، شاهد نقش‌آفرینی دوباره معاملات بورس کالا، در معاملات سهام بودیم. در پی رفع برخی موانع در رابطه با داد و ستد محصولات فولادی در بورس کالا، تقاضا برای ورق‌های فولادی با تقویت نسبی همراه بود که در روند معاملاتی سهام نیز تاثیر آنی داشت.
سد قانونی در برابر هیجان تجدید ارزیابی دارایی‌ها؟

بورس تهران در ماه‌های اخیر توجه ویژه‌ای به رشد ارزش دارایی شرکت‌ها به دنبال موج‌های تورمی سنگین و جهش نرخ ارز داشته است. به دنبال این موضوع سهام شرکت‌هایی که قصد پرده‌برداری از دارایی‌های خود را دارند مورد توجه قرار می‌گیرد. در شرایط کنونی رویه قیمتی سهام با قوانین جدید معاملاتی (بازگشایی نماد پس از ثبت افزایش سرمایه) جالب توجه خواهد بود.

محورسازان ایران‌خودرو را می‌توان نخستین شرکتی دانست که مشمول قوانین جدید معاملاتی در رابطه با افزایش سرمایه می‌شود. بر اساس قوانین جدید، سهام یک شرکت با افزایش سرمایه بیش از 200 درصدی از سهام جایزه تا زمان ثبت افزایش سرمایه بازگشایی نخواهد شد. مطابق با اطلاعیه منتشر شده در سامانه کدال، «خوساز» افزایش سرمایه 348 درصدی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها را انجام داده است. آخرین قیمت پایانی این سهم پیش از برگزاری مجمع حدود 450 تومان بود. بنابراین قیمت تئوریک این سهم پس از انجام افزایش سرمایه به حدود 100 تومان خواهد رسید.با ثبت افزایش سرمایه تعداد سهام این شرکت به بیش از یک میلیارد و 120 میلیون سهم خواهد رسید و با افزایش تعداد، قیمت سهام کاهش می‌یابد. در حالی‌که افزایش سرمایه دستاویزی هیجانی برای موج‌های صعودی و داغ کردن قیمت سهام است در شرایط کنونی باید دید که برای چنین شرکت کوچکی وضعیت قیمتی سهم پس از ثبت افزایش سرمایه و بازگشایی نماد چگونه خواهد بود.  محورسازان ایران‌خودرو از جمله زیرمجموعه‌های ایران‌خودرو است که در سال‌های اخیر در مسیر زیان پیشروی کرده است. این شرکت با زیان انباشته حدود 22 میلیارد تومانی مواجه بود که بر این اساس با توجه به سرمایه اسمی پیشین 25 میلیارد تومانی، مشمول ماده 141 قانون تجارت شد و مجوز افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها را با معافیت مالیاتی دریافت کرد. رویه افزایش زیان در این شرکت مورد توجه است و باید در انتظار عملکرد 9 ماهه این شرکت بود. در مقابل رویه عملیاتی ضعیف و قانون معاملاتی جدید باید دید که آیا فعالان بازار همچنان بهانه‌ای برای داغ کردن قیمت سهم خواهند یافت یا خیر. علاوه بر این بازگشایی سهام این شرکت کوچک می‌تواند نمونه‌ای از اثرگذاری قانون معاملاتی جدید برای افزایش سرمایه‌ها در آینده باشد.
از دریچه صنایع

رشد بیش از یک‌هزار واحدی شاخص کل بازار همزمان با رشد شاخص متوسط قیمت در 24 صنعت بورسی رقم خورد. چنان که از شمار صنایع با رشد شاخص مشاهده می‌شود، دیروز در اغلب گروه‌ها شاهد غلبه تقاضا بر عرضه بوده‌ایم.  در این میان، گروه محصولات چوبی با تک‌نماد فیبر ایران در صدر فهرست صنایع با بیشترین رشد صنایع قرار گرفت. این نماد، پس از افزایش سرمایه 670 درصدی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها طی روز گذشته به تابلوی معاملات پیوست و رشد بیش از 25 درصدی را به ثبت رساند. معمولا سهم‌هایی که پس از افزایش سرمایه با تنزل متناسب قیمت بازگشایی می‌شوند مورد اقبال بورس‌بازان قرار می‌گیرند. بنابراین، رشد چشمگیر قیمت این سهم در روز گذشته را می‌توان به جنبه روانی قیمت‌های روی تابلو پس از افزایش سرمایه نسبت داد و نه لزوما رویدادی بنیادی در سهم.

دیروز پس از گروه تک‌نمادی محصولات چوبی، گروه پالایشی با افزایش 4 درصدی متوسط قیمت در رتبه دوم جدول صنایع ایستاد. چنان که اشاره شد، وابستگی سنتی بهای سهم پالایشی‌ها به نوسان قیمت جهانی نفت در کنار انتظار بازار برای بهبود عملکرد از مجرای انتشار قریب‌الوقوع گزارش‌های 9‌ماهه را می‌توان از علل عمده رشد چشمگیر تقاضا در این گروه برشمرد. موضوعی که سبب شد تا نمادهای اصلی این صنعت بورسی در رتبه‌های بالای فهرست نمادهای موثر بر شاخص قرار بگیرند و رتبه دوم جذب نقدینگی را در بین صنایع از آن خود کنند. اغلب نمادهای این گروه از نیمه دوم معاملات با اقبال قابل ملاحظه سهامداران مواجه شدند و صف‌های پرشمار خرید را تجربه کردند. جالب اینجاست که این اتفاق همزمان با افول نسبی تقاضا در سهام گروه بانکی روی داد. علاوه بر دو صنعت مزبور، در بین گروه‌های اصلی سهام صنعت فلزات اساسی نیز به‌طور متوسط رشد 5/ 1 درصدی را به نمایش گذاشت. فضای مثبت حاکم بر معاملات این گروه را می‌توان به حرکت رو به رشد قیمت فلزات در بازگشایی بازار جهانی نسبت داد. علاوه بر این، باید انتشار خبر صدور محصولات فولادی و عملکرد مثبت شرکت فولاد کاوه جنوب را هم اضافه کرد که هم شکل‌گیری صف خرید در این سهم را به دنبال داشت و هم در انعکاس فضای مثبت بر کل گروه موثر واقع شد. ضمن اینکه عرضه محصولات شرکت فولاد مبارکه در بورس کالا و بهبود نسبی قیمت‌ها نسبت به آخرین جلسه معاملاتی در هفته قبل نیز از دیگر عوامل موثر بر معاملات این گروه بورسی ارزیابی می‌شود. اغلب نمادهای این گروه نیز همچون سهام پالایشی در نیمه معاملات دیروز با رشد محسوس تقاضا مواجه شدند و صف خرید را تجربه کردند. برآیند تحرکات مثبت در این گروه را می‌توان در صدرنشینی «فولاد» در جدول نمادهای حامی شاخص مشاهده کرد. البته عدم قطعیت‌های مرتبط با صدور محصولات کالایی و همچنین تردید درخصوص تداوم روند صعودی قیمت در بازارهای جهانی در ارزش پایین معاملات این گروه انعکاس پیدا کرد که برای چندمین روز متوالی در رده‌های پایین فهرست صنایع بورسی قرار دارد.

گروه پتروشیمی نیز که حدود 48 میلیارد تومان از پول‌های گردش‌شونده را جذب کرد، طی روز گذشته معاملات مثبتی را از حیث رشد قیمت تجربه کرد. با وجود افت قیمت در دو نماد اثرگذار «فارس» و «جم» متوسط قیمت در این صنعت بورسی طی معاملات دیروز 3/ 0 درصد افزایش یافت. نماد پتروشیمی پارس از پرتقاضاترین سهم‌های این گروه بورسی بود که ضمن جذب نقدینگی حدود 7 میلیاردی توانست تا نزدیکی سقف مجاز روزانه رشد کند. انتشار گزارش حسابرسی شده این شرکت برای 6 ماه نخست سال و تعدیل مثبت سود این شرکت بزرگ بورسی نقش مثبتی در بهبود تقاضا در این سهم داشت که اثرات آن به دیگر هم‌گروهی‌ها هم سرایت کرد. در نقطه مقابل، طی روز گذشته متوسط قیمت در 11 گروه بورسی عقب‌نشینی کرد. البته دامنه افت قیمت‌ها چندان زیاده نبود؛ به‌طوری که صنعت انبوه‌سازی که در قعر فهرست صنایع قرار داشت با کاهش یک درصدی متوسط قیمت به کار خود پایان داد. ضمن اینکه بانکی‌ها نیز با تقویت جبهه رقیب-کالایی‌ها- تحت فشار عرضه‌ها با افت 5/ 0 درصدی شاخص مواجه شدند.
همگام با بازیگران

روز گذشته برای دومین روز متوالی، خالص خرید سهام به نام معامله‌گران حقیقی بازار رقم خورد و حدود 86 میلیون سهم به ارزش 50 میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. بیشترین خالص خرید توسط سهامداران خرد در نمادهای پالایشی بازار به ثبت رسید. به این ترتیب روز گذشته به دنبال جهش بهای نفت، نمادهای زیرمجموعه گروه فرآورده‌های نفتی شاهد جابه‌جایی 4/ 20 میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. پس از آن نیز گروه رایانه با خالص خرید حدود 9 میلیارد تومانی از سوی بازیگران خرد بازار همراه شد. زیرمجموعه‌های گروه خودرو و ساخت قطعات نیز در این روز شاهد تغییر مالکیت 6/ 6 میلیارد تومانی به سمت حقیقی‌ها بودند.

در صدر خرید معامله‌گران حقیقی، تمایل به جمع‌آوری سهام شرکت پالایش نفت تبریز قرار داشت. به این ترتیب خالص خرید این معامله‌گران در «شبریز» به 1/ 6 میلیون سهم به ارزش 9/ 8 میلیارد تومان بالغ شد. نماد معاملاتی شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش نیز در این روز شاهد جابه‌جایی حدود 5/ 4 میلیون سهم به ارزش 2/ 7 میلیارد تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بود. نماد معاملاتی پست بانک ایران از دیگر نمادهای دیروز بورس تهران بود که مورد اقبال معامله‌گران خرد بازار قرار گرفت. به این ترتیب دیروز حدود 7/ 31 میلیون سهم «وپست» به ارزش 2/ 6 میلیارد تومان به سبد سهام حقیقی‌ها افزوده شد. در آن سوی بازار اما نمادهای زیرمجموعه گروه کانه‌های فلزی مورد توجه سهامداران عمده قرار گرفتند و خالص خرید 8/ 2 میلیارد تومانی را ثبت کردند. در میان شرکت‌های بورسی نیز شرکت داده گسترعصرنوین در صدر خرید معامله‌گران حقوقی بازار قرار داشت. به‌طوری که خالص خرید این گروه از معامله‌گران در «های‌وب» بالغ بر 3/ 3 میلیون سهم به ارزش حدود 2/ 2 میلیارد تومان بود. نماد معاملاتی شرکت توسعه‌ معادن ‌و فلزات‌ از دیگر نمادهای مورد توجه حقوقی‌ها طی معاملات روز ‌دوشنبه بود. در این نماد دیروز حدود 5/ 4 میلیون سهم به ارزش 2 میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. بانک ملت نیز طی معاملات روز گذشته مورد توجه معامله‌گران عمده بازار قرار گرفت تا افزون بر 8/ 5 میلیون سهم «وبملت» به ارزش 6/ 1 میلیارد تومان از سبد سهام سهامداران حقیقی به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شود.