بورس تهران در جریان دادوستدهای دیروز سیمای سبزپوشی را به نمایش گذاشت. پس از ثبت معاملات کم‌رمق در دو هفته اخیر و نوسان کم‌دامنه قیمت‌ها، شاخص اصلی بورس تهران در روز گذشته، ضمن صعود ۱۴۶۳ واحدی، بار دیگر در ارتفاع ۱۶۴ هزار و ۴۷۰ واحد ایستاد.

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین،حضور پررنگ سهامداران خرد در جریان دادوستدهای دیروز نه‌تنها جریان تغییر مالکیت سهام را دستخوش تغییر کرد بلکه بر ارزش معاملات خرد هم افزود. تحریک تقاضا در بسیاری از سهم‌ها طی روز گذشته نشان‌دهنده چشم‌انداز مثبت فعالان بازار در آینه پیش‌بینی تحلیلگران از سودآوری بخش عمده بنگاه‌های بورسی است. تقارن رشد قیمت عمومی سهام طی روز گذشته با انتشار پیش‌بینی سود شرکت‌ها بر اهمیت نقش تحلیل در بازار و تردیدزدایی در بین معامله‌گران حکایت دارد.

خروج تردیدآمیز از بازار

طی تقریبا دو هفته اخیر که بازار سهام با تردیدهای در هم تنیده‌ دست و پنجه نرم می‌کرد و ریسک‌های محیطی فشار مضاعفی بر عرضه سهام وارد کرده بود، میانگین ارزش معاملات به زیر مرز 400 میلیارد تومان تنزل کرد و میزان تغییرات شاخص از نوسان کم‌دامنه قیمت‌ها حکایت داشت؛ به‌طوری که نماگر اصلی بازار در موج کم‌جان و غالبا نزولی اخیر -از هفتم اسفند- به‌طور متوسط 450 واحد افت کرد و در بازگشت به مدار مثبت نیز رشدهای کم‌دامنه حدود 200 واحدی را از سر گذراند. فروکش جریان اطلاعات در آخرین ماه سال را می‌توان یکی از عوامل کم‌تحرکی معامله‌گران در دادوستدهای این دو هفته عنوان کرد. از طرفی، دست به کار شدن فروشندگان برای تامین نقدینگی مورد نیاز در روزهای پایانی سال در کنار موضوع تسویه معاملات اعتباری نیز در جهت فشار بر قیمت‌ها عمل کرد تا قیمت‌ها بار مضاعفی را تحمل کنند و شاخص مسیر غالبا نزولی را طی کند. افزون بر این، بروز علائمی از ضعف اقتصاد جهانی و توقف رشد قیمت مواد خام در هفته گذشته نیز سهام وابسته در بورس تهران را دستخوش عرضه‌های بیشتر کرد تا در مجموع متقاضیان مغلوب انگیزه‌های فروشندگان شوند. اما شاخص کل در جریان معاملات دیروز با سرعت بیشتری مسیر صعودی خود را پیمود و توانست بار دیگر در میانه کانال 164 هزار واحدی جا خوش کند. برآیند این تحولات در حالی صورت گرفته بود که قیمت بسیاری از سهم‌ها از منظر بنیادی به سطوح جذابی رسیده بود اما اهالی بازار به ویژه سهامداران خرد میل چندانی به خرید از خود نشان نمی‌دادند و غالبا در نقش فروشنده ظاهر شده و از جریان معاملات خارج می‌شدند. آنچه در این فرآیند جلب‌توجه می‌کند تردید و دودلی حاکم بر بازار و وزن‌دهی بالا به ریسک‌های محیطی طی روزهای پایانی سال و ترس از پیوستن پایدار به جریان معاملات است. اما در دادوستدهای دیروز این تصور تا حدودی تعدیل شد و در حالی که رویداد خاصی در درون بورس و فراسوی بازار به چشم نمی‌آمد، تقاضا به نحو محسوسی رشد کرد و بر سرعت رشد شاخص کل افزود. همزمانی این اتفاق با انتشار گزارش پیش‌بینی سود می‌تواند از ظرفیت‌های بازار برای جذب نگاه سنجشگرانه به سهام پرده‌برداری کند.
روی خوش بورس به تحلیل

«دنیای اقتصاد» دیروز در گزارشی تحت عنوان «دیده‌بانی بورس از بازارهای 98» برآورد 41 گروه تحلیلی فعال از سود 78 شرکت بورسی برای سال جاری و سال بعد را منتشر کرد. این چهارمین دوره از گزارش‌های پیش‌بینی سود مورد اجماع از سوی گروه‌های تحلیلی در بازار سهام بود که با کوشش شرکت سرمایه‌گذاری کیان گردآوری و از سوی «دنیای اقتصاد» منتشر شد.انتشار این گزارش در بازاری که همچنان از فقر تحلیل رنج می‌برد و همواره در معرض رفتار توده‌ای قرار دارد، اهمیتی دو چندان می‌یابد. واقعیت این است که بورس تهران به ویژه در سال جاری به دلایل مختلف از رفتارهای غیرتحلیلی و برجسته‌سازی تئوری‌های توطئه از سوی برخی از فعالان اثرگذار در بازار دچار انحراف از کارآیی شد و در مقاطعی از ارزش ذاتی خود فاصله معناداری گرفت. تکرار چرخه‌های معیوب توام با هیجانات کاذب و زیان‌بخش ضرورت ورود نظام‌مند تحلیلگران حرفه‌ای را بیش از پیش جلوه‌گر می‌سازد. از این رو، می‌توان گزارش اخیر و تداوم انتشار آن را حرکتی ثمربخش در راستای کارآیی‌بخشی و تعمیق هر چه بیشتر معاملات بورس تهران قلمداد کرد.

چنان که گفته شد گزارش اخیر حاوی اطلاعاتی از مفروضات تحلیلگران و پیش‌بینی 41 گروه تحلیلی از سود امسال و سال آینده شرکت‌های بورسی است. بر اساس داده‌های این گزارش، پیش‌بینی سود خالص بازار سهام برای سال 98 در مقایسه با همین متغیر طی سال جاری 31 درصد رشد دارد. انبساط 31 درصدی سود خالص از سوی اجماع‌کنندگان شرکت‌کننده در این گزارش تصویر مثبت تحلیلگران را به خوبی به نمایش می‌گذارد. جالب است که سود خالص بازار از نگاه این گروه از تحلیلگران در مقایسه با پیش‌بینی‌های قبلی 3 درصد رشد دارد که از تعدیل انتظارات برآوردکنندگان طی یک دوره تقریبا سه‌ماهه حکایت می‌کند. از دیگر تغییرات مهم در گزارش پیش‌بینی اخیر، تعدیل مثبت بازدهی شاخص کل بورس تهران از 21 درصد به 37 درصد در سال آینده است که در مقایسه با انتظار تورم 33 درصدی و همچنین رشد 20 درصدی شاخص قیمت مسکن، جذابیت سهام را در قبال رقبا در معرض دید می‌گذارد.

انتظار برای افزایش نرخ‌های ارز، بهبود سطح عمومی قیمت‌های جهانی در حوزه فلزات -اعم از فولاد و فلزات رنگین- در کنار افزایش سطح تورم و احتمالا رشد نرخ فروش محصولات در صنایع داخلی از متغیرهای مهمی است که سبب تعدیل مثبت سود مورد انتظار در آخرین پیش‌بینی‌ شده است. برآیند این تعدیل‌ها را می‌توان در بهبود نسبت قیمت به درآمد(P/ E) بازار و در نتیجه جذابیت بسیاری از سهم‌ها برای خرید دید.
جذابیت سهم‌ها از منظر P/ E

چنان که می‌دانیم، تحلیل بنیادی بر این فرض استوار است که هر اوراق بهاداری در بازار دارای یک ارزش اصطلاحا ذاتی یا واقعی بر اساس برآوردهای سرمایه‌گذار و تحلیلگر است. این ارزش تابعی است از متغیرهای بنیادی شرکت که برای ایجاد بازده مورد انتظار و ریسک مربوط به آن با هم ترکیب می‌شوند. با ارزیابی این متغیرهای بنیادی می‌توان به تخمینی از ارزش ذاتی سهام دست یافت. سپس ارزش ذاتی برآورد شده را می‌توان با قیمت فعلی بازار اوراق بهادار مقایسه کرد و به معیاری از ارزندگی یا عدم ارزندگی رسید. فعالان بازار در میان روش‌های ارزشیابی سهام به روش نسبت P/ E توجه روزافزونی دارند که دلایل آن را می‌توان در مواردی نظیر سادگی این معیار برای ارزیابی و مقایسه شرکت‌های مختلف جست‌وجو کرد. در واقع نیاز به اطلاعات کمتر برای تعیین ارزش از مجرای این نسبت، کاربرد وسیعی به نسبت P/ E و تاثیرگذاری عمده آن در تصمیمات سرمایه‌گذاری فعالان بازار پیدا کرده است. تفسیر این نسبت به این صورت است که هر چه قیمت سهم افزایش یابد، رقم مربوط به این ضریب نیز افزایش می‌یابد. از طرف دیگر اگر درآمد شرکت افزایش یا کاهش یابد و قیمت ثابت باشد، این رقم به تناسب و به‌طور معکوس تغییر می‌کند. به بیان دیگر، هر چه درآمد یا سودآوری سهم افزایش یابد، نسبت قیمت به درآمد برای سهم مورد نظر کاهش می‌یابد و برعکس.

در گزارشی که 41 گروه تحلیلی بر سر آن به اجماع رسیده‌اند، نسبت قیمت به درآمد 78 شرکت بورسی که حدود 70 درصد از ارزش بورس تهران را در اختیار دارند، بر اساس سود پیش‌بینی سال 98 به 9/ 3 مرتبه رسیده است. اهمیت عدد وقتی بیشتر می‌شود که P/ E حدود 1/ 6 مرتبه‌ای بورس تهران در بهمن‌ماه اخیر را مد نظر داشته‌باشیم. مقایسه این عدد به خوبی شکاف بین آمار پیش‌نگر و انتظار تحلیلگران از سود سال آینده شرکت‌ها را به نمایش می‌گذارد. در واقع، نسبت 9/ 3 مرتبه‌ای قیمت به درآمد و مقایسه آن با بازارهای رقیب همچون بازار پول و بدهی به‌عنوان مرجع ارزش‌گذاری از یکسو نشان‌دهنده ظرفیت‌های بازار سهام برای رشد است و از سوی دیگر، نشان‌دهنده صرف بالای ریسک سهام از منظر معامله‌گران بورسی. حال باید دید چقدر بازار در ترازوی ذهنی خود به این دو مساله وزن می‌دهد.
جوانه عمق‌بخشی به بازار

بورس تهران چنان که گفته شد، در جریان معاملات دیروز و همزمان با دریافت اطلاعات پیش‌بینی تحلیلگران سیمای سبزپوشی به خود گرفت. شاخص کل بیشترین رشد روزانه را طی تقریبا دو هفته گذشته به نمایش گذاشت و توانست حدود یک درصد ارتفاع بگیرد. یکی از اتفاقات جالب توجه در معاملات دیروز حرکت پایدار شاخص از ابتدا تا انتهای کار بازار بود. نماگر بازار طی روزهای اخیر غالبا در مسیر رفت‌وبرگشتی نوسان داشت؛ در این چند روز، شاخص پس از تجربه روندی متعادل در ابتدای کار بازار، در نیمه‌های دوم معاملات زیر فشار فروش قرار می‌گرفت. اما دیروز شاهد قدرت‌نمایی متقاضیان و غیاب عرضه قوی در بازار بودیم. اثرات این فرآیند را در رشد پایدار شاخص کل طی معاملات دیروز مشاهده کردیم.  فعالان سهام طی این روز در اکثر گروه‌ها نقش خریدار غالب را بازی کردند و فروشندگان یا انگیزه کمتری برای عرضه از خود نشان دادند یا در جریان تقاضای قوی‌تر حل شدند. رشد متوسط قیمت در 25 صنعت بورسی انعکاسی از نیروی قدرتمندتر متقاضیان در دادوستدهای روز گذشته است.

مطابق با روندهای سنتی بورس تهران، رشد قیمت‌ها پیوند تنگاتنگی با مشارکت بیشتر سهامداران خرد در قالب خریدار دارد. این سنت دیروز با تغییر حدود 11 میلیارد تومانی سهام بورس تهران از سبد سهام سهامداران بزرگ به پرتفوی اشخاص حقیقی نمودار شد. در این خریدوفروش بیشترین خالص خرید مثبت سهامداران خرد به ترتیب، در سهام گروه‌های پتروشیمی، فلزات و خودرو و قطعات رقم خورد. سهامداران حقیقی طی این مدت‌ها غالبا فروشنده سهم بودند تا خریدار. اما در معاملات دیروز با حضور پررنگ خود مالکیت سهام در 14 صنعت بورسی را به نام خود تغییر دادند.
نجوای حذف دلار مرجع در گوش سهام

پس از تایید تلویحی رئیس کل بانک مرکزی بر آثار رانت‌آفرین دلار ارزانِ مرجع، یعنی دلار 4 هزار و 200 تومانی، بسیاری از اهالی سهام طی دو روز اخیر به پیشواز آثار مثبت و منفی حذف احتمالی دلار مرجع رفتند. تحرکات بیشتر سهامداران در برخی گروه‌ها که از تغییر جهت‌گیری سیاست‌گذار منتفع می‌شوند، از ویژگی‌های برجسته معاملات دو روز ابتدایی هفته جاری بود. گرو‌ه‌هایی نظیر غذایی‌ها، لاستیک‌سازان و برخی از صنایع کوچک و متوسط نظیر شوینده‌ها را می‌توان از این زمره دانست که با تقویت گمانه‌زنی‌ها درخصوص حذف ارز مرجع، تقاضای جالب توجهی را در پشت صف‌های خرید تجربه کردند. تحرکات مثبت بورس‌بازان در سهام این شرکت‌ها حاکی از تمرکز یک‌جانبه بر آثار درآمدی حذف ارز مرجع و افزایش احتمالی نرخ فروش محصولات این شرکت‌هاست.
در بازار دیروز چه گذشت؟

خریداران سهام در جریان دادوستدهای دیروز مشارکت چشمگیری در معاملات نشان دادند، آن هم به‌طور خاص در سهم‌های گروه فلزات. در این روز دو نماد «فملی» و «فولاد» بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص کل بر جا گذاشتند و در صدر فهرست نمادهای حامی شاخص قرار گرفتند. رشد قابل ملاحظه قیمت در اکثر نمادهای گروه فلزات نه تنها 8/ 1 درصد بر ارتفاع شاخص این گروه افزود بلکه در ورود مجدد نماگر اصلی بازار به ارتفاع 164 هزار واحدی نقش بسزایی داشت. معاملات دیگر صنایع کالایی اعم از معدنی‌ها و پتروپالایشی‌ها هم به همین منوال و البته با شدت رشد کمتری در قیمت و جذب میزان کمتری از کل جریان نقدینگی دنبال شد. بیشترین ارزش معاملات در سهام بانک رقم خورد. افزون بر توجه دوباره به سهام شرکت‌های بزرگ، گروه تامین آب و برق و گاز نیز با استقبال ویژه اهالی بازار مواجه شد و توانست بیشترین رشد شاخص را در بین صنایع بورسی تجربه کند. از نمادهای این گروه هم پتروشیمی مبین توانست در رتبه سوم نمادهای موثر بر نماگر بازار قرار بگیرد.