امروز در حالی شاهد آخرین روز معاملاتی فرابورس ایران در سال ۹۷ هستیم که پرونده این بازار با رشد بیش از ۱۰۱ درصدی آیفکس از ابتدای سال تا روز گذشته بسته می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین،به این ترتیب نماگر فرابورس پس از فراز و نشیب بسیار و ثبت رکود تاریخی 2241 واحد در روز 9 مهرماه، سرانجام در پایان دادوستدهای روز گذشته در سطح 5/ 2206 واحد قرار گرفت. معامله‌گران در این سال شاهد عرضه اولیه سهام 15 شرکت در فرابورس ایران بودند، ضمن آنکه با عرضه اولیه 20 سررسید اسناد خزانه اسلامی، شاهد گسترش قابل‌توجه بازار بدهی در سال 97 بودیم.

  رشد 13 درصدی آیفکس در بهار
اولین ماه سال 97 برای فرابورس ایران با کاهش نماگر این بازار همراه شد. به این ترتیب آیفکس طی معاملات فروردین‌ماه، با افت حدود 3 درصدی مواجه شد و به سطح 8/ 1063 واحد عقب‌نشینی کرد. التهابات رخ‌داده در بازار ارز پس از تعطیلات نوروزی و جهش بی‌سابقه دلار در این ماه، عقب‌نشینی سهامداران در سمت خرید سهام و افت قیمت‌ها را به دنبال داشت. شرایطی که نقدینگی را به سمت دو بازار ارز و سکه کشاند و سرانجام مقام سیاست‌گذار در اقدامی غیر منتظره، تصمیم به تک نرخی کردن دلار در قیمت 4200 تومان گرفت. در این فضای منفی، دو گروه فرابورسی واسطه‌گری‌های مالی و عرضه آب، برق و گاز با رشد شاخص صنعت خود همراه شدند.

دومین ماه سال 97 اما با رشد بیش از 4 درصدی برای نماگر فرابورس ایران همراه شد. در میانه‌های این ماه شاهد خروج یکجانبه آمریکا از عهدنامه برجام بودیم. نگرانی از این تصمیم ترامپ درباره برجام باعث شد تا نرخ‌ها در بازارهای ارز و سکه افزایشی و قیمت سهام کاهشی شود. در ادامه اما از آنجا که خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با مخالفت جامعه جهانی همراه بود، روند بازارها در نیمه دوم این ماه معکوس شد. سهام با پیشتازی صنایع کوچک‌تر، بخش عمده زیان خود را جبران کرد. رشد قابل‌توجه بهای نفت و لمس سطوح 80 دلار توسط نفت برنت برای اولین‌بار از سال 2014 از دیگر تحولات مهم اردیبهشت ماه به‌شمار می‌رود. موضوعی که اقبال معامله‌گران به گروه‌های وابسته به نفت را به دنبال داشت. به این ترتیب گروه محصولات شیمیایی با سردمداری «زاگرس» بیشترین ارزش معاملات این ماه را در اختیار گرفت. با این حال، این گروه‌های کوچک فرابورسی بودند که بیشترین بازدهی را نصیب سهامداران خود کردند.

فرابورس ایران در سومین ماه سال توفانی ظاهر شد و معامله‌گران شاهد رشد بیش از 12 درصدی شاخص این بازار بودند. ارزش معاملات سهام فرابورسی در این ماه رشد 18 درصدی را تجربه کردند. بی‌شک علت اصلی رشد قیمت سهام (بورسی و فرابورسی) در این ماه را می‌توان به نوسان نرخ ارز ارتباط داد. به این ترتیب طی معاملات خرداد ماه، صنایع صادرات‌محور فرابورسی، بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند. در این میان دو گروه فلزات اساسی و محصولات شیمیایی در مجموع 40 درصد از کل ارزش معاملات خرداد را در اختیار گرفتند. به این ترتیب رشد 2/ 13 درصدی در کارنامه بهاری این بازار ثبت شد.

  تابستان گرم فرابورس
پرونده فرابورس ایران در اولین ماه تابستان در شرایطی بسته شد که نماگر این بازار در آخرین روز کاری این ماه در سطح یک هزار و 222 واحدی قرار گرفت و با ثبت افت بیش از 5/ 1 درصدی معاملات این ماه را به پایان رساند. از مهم‌ترین‌ تحولات اثرگذار تیر ماه بر روند سهام فرابورسی می‌توان به روند ضعیف قیمت فلزات اساسی در بازارهای جهانی و تداوم نگرانی‌ها درخصوص آینده برجام اشاره کرد. بهای نفت نیز در این ماه با کاهش قابل‌توجهی مواجه شد. در نگاهی کلی به بازارهای کالایی در تیرماه می‌توان به افت 10 درصدی بهای مس، کاهش 5/ 10 درصدی قیمت هر تن آلومینیوم، افت 4/ 12درصدی قیمت روی و کاهش قیمت 7 درصدی آلومینیوم پی برد. نفت برنت نیز در این بازه زمانی با اصلاح 4/ 3 درصدی مواجه شد. این شرایط عمدتا به دلیل شدت گرفتن جنگ تجاری میان آمریکا و دیگر قدرت‌های اقتصادی به‌ویژه چین شکل گرفت و چشم‌انداز مبهمی را پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار داد. در فضای داخلی کشور نیز علاوه بر تداوم تردیدها نسبت به سرنوشت برجام، سیاست‌های ارزی دولت نیز نگرانی‌هایی ایجاد کرد. در این فضا، بازارهای موازی محلی برای جولان سفته‌بازان شدند و نرخ سکه و دلار با جهش قابل‌ملاحظه‌ای همراه شد. مجموعه این شرایط، سهام را وارد فاز اصلاح کرد که برآیند آن در فرابورس ایران، ثبت افت ماهانه 5/ 1 درصدی بود. طی معاملات تیرماه، گروه‌های کوچک فرابورسی، بیشترین بازدهی را نصیب سهامداران خود کردند. در صدر فهرست صنایع، گروه محصولات کاغذی در اولین ماه تابستان، بازدهی حدود 5/ 14 درصدی را از آن سهامداران خود کرد. دو نماد رایانه‌ای فرابورس ایران نیز در این ماه توانستند شاخص این گروه را با رشد افزون بر 10 درصدی همراه کنند.

معاملات فرابورس ایران طی مردادماه با افزایش 27 درصدی نماگر این بازار به پایان رسید. رشد قابل‌ملاحظه ارزش سهام فرابورسی عمدتا به‌واسطه افزایش بهای سهام گروه‌های کالایی و وابسته به دلار رقم خورد. شناورسازی ارز صادرکنندگان غیرنفتی از طریق بازار ثانویه ارزی در میانه مرداد مهم‌ترین‌ محرک ورود پول‌های تازه و تقویت تقاضا در سهام شرکت‌های صادرکننده یا ارزمحور فرابورس بود. پانزدهمین روز از این ماه، دور نخست تحریم‌ها علیه ایران اعمال شد.

با این حال اجرایی شدن بسته جدید ارزی، واکنش مثبت معامله‌گران را به دنبال داشت. تمایل شدید سرمایه‌گذاران برای خرید سهام صادرکنندگان فرابورسی در روز چهاردهم مرداد به اوج رسید. در همین دوره شاهد حضور پررنگ سهامداران حقیقی در سمت خرید بودیم. به‌طوری که مجموعا این دسته از فعالان بازار مالکیت بیش از 180 میلیارد تومان سهم را در مردادماه به نام خود ثبت کردند که نسبت به تیرماه افزایش بیش از سه برابری داشت. در میان صنایع 24 گانه فرابورسی نیز شاخص 13 گروه طی دادوستدهای مردادماه با افزایش همراه شد.

در این میان، گروه فرآورده‌های نفتی با رشد 72 درصدی بیشترین بازدهی را در میان صنایع فرابورسی کسب کرد. گروه‌های استخراج زغال‌سنگ با متوسط بازدهی 36 درصدی، فلزات اساسی با متوسط بازدهی 30 و محصولات شیمیایی با رشد شاخص 26 درصدی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. علاوه بر این، باید توجه داشت که 71 درصد از کل نقدینگی در بازارهای اول و دوم طی معاملات مردادماه نیز به ترتیب، در سه گروه فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و پالایشی‌ها جابه‌جا شده است.

رشد آیفکس در آخرین ماه تابستان نیز تداوم یافت و در این ماه شاهد جهش 21 درصدی شاخص کل فرابورس ایران بودیم. ارزش معاملات سهام فرابورسی نیز در این ماه با رشد ماهانه 27 درصدی همراه شد. از مهمترین تحولات رخ داده در این ماه آزاد شدن سقف قیمتی برخی محصولات از جمله مس و آلومینیوم، فرآورده‌های نفتی، محصولات فولادی و محصولات پتروشیمی در بورس کالا بود. به این ترتیب بیشترین گردش نقدینگی این ماه در سهام گروه‌های کالایی فرابورس ایران، از جمله فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و فرآورده‌های نفتی رقم خورد. به این ترتیب فرابورس ایران در تابستان سال 97 شاهد جهش 3/ 51 درصدی نماگر اصلی خود بود.

  دو نیمه متفاوت معاملات پاییز
طی معاملات مهرماه، موج نقدینگی وارد شده به سهام فرابورسی تشدید شد و سقف‌شکنی تاریخی نماگر این بازار را به دنبال داشت. ارزش معاملات سهام نیز نسبت به ماه ماقبل خود رشد حدود 29 درصدی را تجربه کرد. به این ترتیب آیفکس در نهمین روز مهرماه، در سقف تاریخی خود یعنی سطح 2241 واحدی ایستاد. پس از آن اما آیفکس در مسیر نزولی قرار گرفت. سقوط شدید وال‌استریت در چهارشنبه شب، 18 مهر ماه سبب تسری جو منفی در بسیاری از نقاط جهان شد. در این میان در بازار نفت و فلزات قیمت‌ها عقب‌نشینی کردند. همچنین در بازار ارز شاخص دلار پایین‌ترین سطح خود در ماه اکتبر را تجربه کرد. به این ترتیب روز 21 مهر نیز به‌عنوان زیان‌ده‌ترین روز معاملاتی این ماه فرابورس با افت 5/ 3 درصدی شاخص ثبت شد.

معاملات فرابورس در آبان‌ماه در حالی آغاز شد که معامله‌گران در انتظار فرا رسیدن دور دوم تحریم‌ها بودند. عملی شدن تحریم‌ها و در نتیجه کاهش عرضه نفت در ابعاد جهانی، امری تهدیدآمیز برای قیمت آن به شمار می‌رفت. از سوی دیگر جدال بین آمریکا و چین به‌عنوان دو قدرت تجاری، عامل فشاری بر بازار فلزات پایه شد که با رشد شاخص دلار و کاهش تقاضای فلزات از سوی ارزهای غیردلاری تقویت شد. روندی که منجر به افت 3/ 9 درصدی آیفکس شد. از سویی دیگر، ماه آبان با حمایت سهامداران حقیقی به‌کار خود پایان داد. در این فرآیند بیش از 63 میلیارد تومان از جانب سهامداران حقوقی به سوی معامله‌گران حقیقی جابه‌جا‌ شد.

سرمای معاملاتی پاییز در آذرماه نیز ادامه پیدا کرد و شاخص کل فرابورس ایران افت بیش از 6 درصدی را ثبت کرد تا این نماگر در مجموع فصل پاییز با افت 7/ 4 درصدی مواجه شود.

  بازدهی 23 درصدی آیفکس در زمستان
فرابورس ایران معاملات نخستین ماه زمستان را با شرایط مطلوبی پشت‌سر گذاشت. طی ماهی که سپری شد، شاخص کل فرابورس با رشد بیش از 11 درصدی در آستانه کانال دو هزار واحدی ایستاد و توانست تا حدودی زیان 7/ 4 درصدی فصل پاییز را جبران کند. در هفته‌های پایانی این ماه با انتظار برای انتشار عملکرد فصل پاییز شاهد رشد بنیادی سهام بودیم. از نکات قابل‌توجه در معاملات دی‌ماه، پررنگ شدن هر‌چه بیشتر نقش دارایی‌ها به‌عنوان معیار ارزش‌گذاری از سوی بسیاری از معامله‌گران سهام بود. به این ترتیب بیشترین نگاه معامله‌گران به سهامی بود که افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی را در دستور کار قرار داده‌ بودند.

شروع دومین ماه زمستان مسیر دیگری برای فرابورس رقم زد و شاخص آن را با نوسانات کم‌عمقی مواجه ساخت. عوامل سیاسی، جزئیات قانون بودجه و نیز نوسانات بازار ارز از جمله علل احتیاط بیشتر سهامداران و جریان پایین نقدینگی در بهمن ماه بود.

رشد قیمت‌ها در بازارهای کالایی و به خصوص بازگشت قیمت نفت به سطح 60 دلاری از مهم‌ترین اتفاقاتی بود که در آغاز بهمن‌ماه شاهد بودیم. در ادامه نیز به سبب انتشار گزارش‌های عملکرد 9ماهه شرکت‌ها در آستانه شروع این ماه، انتظار می‌رفت تاثیر شگرفی بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران داشته باشد. با این حال در سایه عدم توجه معامله‌گران به گزارش‌های مقبول شرکت‌های صادرات‌محور و همچنین افزایش قیمت کامودیتی‌ها و البته تشدید نگرانی‌های موجود در عرصه سیاسی و اقتصادی، آیفکس در دومین ماه زمستان با افت 3/ 1 درصدی مواجه شد.

در آخرین ماه سال اما ورق برگشت و آیفکس قدم در مسیر صعودی نهاد. بهبود وضعیت بازارهای کالایی به موجب افزایش سیگنال‌های مساعد از روند مذاکرات صلح تجاری چین و آمریکا، رشد تقاضا در معاملات بورس کالا و همچنین پیش‌بینی مثبت تحلیلگران از بازدهی بورس در سال 98 از جمله عوامل اثرگذار بر روند معاملات اسفندماه بود. این شرایط سبب شد تا آیفکس تا مرز رسیدن به سقف تاریخی خود در 9 مهرماه، پیش رود. بر این اساس فرابورس ایران در آخرین فصل سال، با بازدهی 3/ 12 درصدی همراه شد.

  15 عرضه اولیه فرابورس در سال 97
فرابورس ایران در سال 97 شاهد عرضه اولیه سهام 15 شرکت جدید بود. به این ترتیب سهام شرکت‌های پتروشیمی غدیر، زبینا کشاورزی و دامپروری بینالود نیشابور، کشت و دام قیام اصفهان، عطرین نخ قم، تجارت الکترونیک پارسیان کیش، داروسازی آوه سینا، تولیدات پتروشیمی قائد بصیر، سنگ آهن گهر زمین، صنایع ماشین‌های اداری ایران، کشاورزی مکانیزه اصفهان کشت، مجتمع کشت و صنعت و دامپروری و مرغداری دشت خرمدره، کشت و دامداری فکا، بیمه معلم، تولید و مدیریت نیروگاه زاگرس کوثر و مجتمع تولید گوشت مرغ ماهان در سال 97 به گردونه شرکت‌های فرابورسی پیوستند.

  سال گسترش بازار بدهی
بازار اوراق با درآمد ثابت فرابورس در این سال، در مجموع میزبان بیش از 306 میلیون ورقه اسناد خزانه اسلامی به ارزش 24 هزار و 518 میلیارد تومان در 234 هزار و 722 نوبت معاملاتی بود. بررسی‌ها نشان از افزایش متوسط نرخ سود موثر اوراق اسناد خزانه اسلامی در سال 97 دارد. بر این اساس میانگین نرخ سود موثر «اخزا»ها در این سال با افزایش 3/ 1 واحد درصدی نسبت به سال 96 به حدود 8/ 22 درصد رسید. بازار بدهی فرابورس ایران در این سال شاهد عرضه اولیه 20 سررسید اسناد خزانه اسلامی به ارزش 34 هزار و 554 میلیارد و 843 میلیون تومان بود.

  معاملات سالانه فرابورس از دریچه آمار
در 241 روز معاملاتی سال 97 به‌طور میانگین روزانه تعداد 655 میلیون ورقه به ارزش 384 میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفت. بیشترین میزان رشد شاخص فرابورس در این سال صعود حدود 80 واحدی (معادل 9/ 3 درصد) شاخص در هفتم مهرماه بود. 15 مهرماه اما این بازار شاهد افتی به میزان 89 واحد (معادل 2/ 4 درصد) بود.

همچنین نماگر فرابورس ایران در حالی 15 اردیبهشت‌ماه در کف سالانه خود یعنی 8/ 1041 واحد قرار داشت که نهمین روز از مهرماه در سقف 97/ 2240 واحد ایستاد. در کنار رشد شاخص فرابورس در سال جاری، ارزش بازار نیز با افزایش 100 درصدی (معادل 64‌هزار و 496 میلیارد تومان) همراه شد و به حدود 128 هزار و 952 میلیارد و 518 میلیون تومان (بازار اول و دوم) رسید.