بیت کوین از ابتدای راه‌اندازی تاکنون، فرازونشیبهای زیادی را پشت‌سر گذاشته است. وقتی به نمودار قیمت آن نگاهی می‌اندازیم، متوجه می‌شویم که روند کلی بازار این ارز دیجیتال صعودی بوده است؛ اما در دوره‌هایی، بیت کوین درگیر بازار نزولی شده و افت قیمت متعددی تجربه کرده است. آنچه باید بدانیم، این است که بیت کوین توانسته پس از یک دوره نزولی، با قدرت بیشتری بازگردد.
این روزها نیز باردیگر بیت کوین در روندی نزولی قرار گرفته و بسیاری از سرمایه‌گذاران را با ضررهای چشمگیری مواجه کرده است. مسلماً نوسان قیمت جزئی جدایی‌ناپذیر از ارزهای دیجیتال است و اگر قصد دارید در این بازار فعالیت کنید، باید بتوانید خود را با تمام فرازونشیبهای آن وفق دهید.
در این مطلب که با کمک مقاله‌ای از وب‌سایت بیت کوین مگزین (Bitcoin Magazine) نوشته شده است، ابتدا نگاهی به بازارهای نزولی بیت کوین در سال‌های گذشته خواهیم انداخت و سپس توصیه‌هایی درباره بازارهای نزولی ارائه خواهیم داد. پس تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
بازارهای نزولی بیت کوین
بیت کوین در گذشته بازارهای نزولی متعددی را تجربه کرده است. بیایید به‌طور خلاصه مهم‌ترین آن‌ها را مرور کنیم و ببینیم چه نکاتی را می‌توانیم از چنین بازارهایی بیاموزیم.
بازار نزولی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲
قیمت بیت کوین از ۲۹ دلار در ۸ژوئن۲۰۱۱ به ۲.۱۰ دلار در ۱۸نوامبر۲۰۱۱ کاهش یافت. درحقیقت، قبل از آنکه بسیاری از وجود چیزی به نام بیت کوین آگاه باشند، بدترین بازار نزولی اتفاق افتاد. بیش از ۱۰ سال پیش، قیمت بیت کوین در صرافی محبوب مت گوکس (Mt. Gox) به ۳۰ دلار رسید؛ اما پس‌ازآن، الگوی پلکانی به‌سوی جهنم (Stairway To Hell) شکل گرفت و در چند ماه، قیمت بیت کوین به ۲.۱۰ دلار رسید.
در آن زمان، قیمت بیت کوین ۹۳درصد سقوط کرد. اگر با شناخت امروزمان از بیت کوین به بیشترین قیمت تاریخی این ارز دیجیتال در آن برهه نگاه کنیم، می‌بینیم که خرید این دارایی دیجیتال حتی در سقف قیمتی‌اش نیز دستاوردی بزرگ به‌حساب می‌آمد. فکر نمی‌کنم کسی باشد که نخواهد بیت کوین را با قیمت ۳۰ دلار بخرد؟
البته افراد اندکی در آن زمان می‌توانستند پیش‌بینی کنند که در ۱۰ سال آینده، بیت کوین به حدود ۶۹هزار دلار می‌رسد. پس از این افت اولیه، بیش از یک سال طول کشید تا قیمت دوباره بهبود یابد و به سقف‌های جدید دست پیدا کند.
در آن دوره، درک اینکه که بیت کوین قرار است در طول سال‌ها تکامل پیدا کند و از ارزی دارک‌نت (Darknet) به انقلابی در سیستم پولی آینده تبدیل شود، کار چندان آسانی نبود. هنگامی که قیمت بیت کوین در اوایل سال ۲۰۱۳ از سقف قیمت قبلی‌اش عبور کرد، هرگز به کمتر از آن بازنگشت.
بازار نزولی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶
در دوره نزولی ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶، قیمت بیت کوین از ۱,۱۳۵ دلار در ۴دسامبر۲۰۱۳ به ۱۷۵ دلار در ۱۴ژانویه۲۰۱۵ سقوط کرد.
در اواخر سال ۲۰۱۳ و ابتدای سال ۲۰۱۴، دو اتفاق مهم رخ داد: ۱. بازار جاده ابریشم (Silk Road) تعطیل و راس اولبریکت (Ross Ulbricht)، سازنده این بازار، نیز به حبس ابد و بدون آزادی مشروط محکوم شد؛ ۲. صرافی مت گوکس ورشکسته شد. این‌ها ازجمله دلایل مهم ایجاد بازار نزولی آن دوره بودند. با بسته‌شدن دو پایگاه اصلی بیت کوین و ضررهای فراوان کاربران، ازنظر بسیاری از کارشناسان بیت کوین به پایان مسیر خود رسیده بود.
ازآن‌جاکه قیمت بیت کوین ۸۵درصد سقوط کرده بود، بسیاری از مخالفان این ارز دیجیتال مقاله‌هایی تند با عنوان‌هایی مانند «مرگ بیت کوین» می‌نوشتند. اغلب این مقالات نیز لحنی مانند «ما که به شما گفته بودیم چنین خواهد شد» داشتند. بااین‌حال، کسانی که دوره نزولی اول، یعنی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲ را تجربه کرده بودند، آموزش‌های لازم برای گذراندن چنین دوره‌هایی را به‌دست آورده بودند و عقیده داشتند که بیت کوین قوی‌تر از گذشته باز می‌گردد.
ناگفته نماند دراینمیان توسعه‌دهندگان نیز به طراحی و راه‌اندازی ابزارها و برنامه‌ها ادامه دادند. برخی از فناوری‌های محوری در طول همین بازار نزولی ایجاد شد. به‌عنوان مثال، ترزور وان (Trezor One)، اولین کیف پول سخت‌افزاری جهان، در اوایل سال ۲۰۱۴ و وایت‌پیپر شبکه لایتنینگ (Lightning Network) نیز در ژانویه۲۰۱۶ منتشر شد. هنگامی که قیمت در اوایل سال ۲۰۱۷ از سقف قبلی‌اش عبور کرد، دیگر هرگز به کمتر از ۱,۰۰۰ دلار بازنگشت.
بیشار بخوانید: شبکه لایتنینگ بیت کوین چیست و چگونه از آن استفاده کنیم + ویدیو
بازار نزولی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰
یکی دیگر از سقوط‌های معروف بیت کوین، کاهش ارزش آن از ۱۹,۶۴۰ دلار در ۱۶دسامبر۲۰۱۷ به ۳,۱۸۵ دلار در ۱۵دسامبر۲۰۱۸ بود.
بسیاری از این دوره نزولی با نام زمستان ارزهای دیجیتال (Crypto Winter) یاد می‌کنند. این نام‌گذاری به این دلیل مطرح شد که سقوط عمده و کاهش قیمت به ۳هزار دلار در زمستان ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ رخ داد. نباید فراموش کرد که گذراندن زمستان ارزهای دیجیتال آن‌هم پس از افزایش قیمت در بهار‌و‌تابستان۲۰۱۹ که بهای بیت کوین را به ۱۲هزار دلار رسانده بود، کار دشواری بود.
باوجوداین، باردیگر قیمت بیت کوین با قدرتی بیش‌از‌پیش بهبود یافت و بهنظر می‌رسد این ارز دیجیتال هرگز به کمتر از ۲۰هزار دلار باز نخواهد گشت. بسیاری از پروژه‌های موفق اکوسیستم بیت کوین در همین دوره کارشان را آغاز کردند؛ پروژه‌هایی نظیر ترزور مدل تی (Trezor Model T)، شمیر بک‌آپ (Shamir Backup)، سرور بی‌تی‌سی پی (BTCPay)، اکثر کیف پول‌ها و ابزارهای شبکه لایتنینگ، اسپیرال جک دورسی (Jack Dorsey’s Spiral) و بسیاری از ابزارها و خدمات دیگر که امروزه استفاده می‌کنیم.
آیا می‌توان وقوع بازار نزولی را پیش‌بینی کرد؟
طبق تعریف سنتی، بازار نزولی زمانی اتفاق می‌افتد که ارزش دارایی‌ها ۲۰درصد یا بیشتر از اوج‌های قیمتی اخیر کاهش پیدا کنند و این رویداد با بدبینی گسترده و احساسات منفی سرمایه‌گذاران توأم باشد. ازآن‌جاکه می‌بینیم بیت کوین درمقایسه‌با سقف قیمتی خود کاهش چشمگیری پیدا کرده است، بخش ابتدایی تعریف بازار نزولی به‌آسانی تشخیص‌دادنی است؛ اما اندازه‌گیری و یافتن معیاری برای بخش دوم به‌راحتی قسمت اول نیست.
با آنکه با گذشت سال‌ها صنعت کاملی از معیارهای درون‌زنجیره‌ای (On-Chain) برای تشخیص احساسات غالب بازار ساخته شده است، مشکل این‌جاست که این شاخص‌ها نیز براساس تفسیرهای ذهنی از آنچه در حال وقوع است، ساخته شده‌اند. دراینمیان، برخی از تحلیلگران سعی می‌کنند با اشاره به همبستگی میان افزایش قیمت بیت کوین و چرخه هاوینگ، تغییرات کوتاه‌مدت و بلندمدت قیمت را پیش‌بینی کنند؛ اگرچه این روش چندان منطقی بهنظر نمی‌رسد.
مشکل این فرضیه آن است که تاکنون، فقط دو نقطه داده تکمیل‌شده داریم: دوره‌های پس از هاوینگ اول و دوم. در‌حال‌حاضر، در دوره سوم هستیم و حتی اگر این بار نیز روند قیمت از الگوی مشابهی پیروی کند، بازهم معنای خاصی ندارد؛ زیرا براساس فرضیه بازار کارآمد، رویدادهای پیش‌بینی‌پذیر و شناخته‌شده‌ای مانند هاوینگ نمی‌توانند تأثیر گسترده‌ای بر قیمت بگذارند. دراینمیان، عوامل مشاهده‌نشدنی و مؤثر دیگری نیز وجود دارند.
به‌طورکلی، ذهن انسان تمایل دارد الگوهایی را میان شلوغی داده‌ها بیابد. نمودارهای تغییرات قیمت ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین در این زمینه بسیار اغواکننده بهنظر می‌رسند. اعتقاد من [به‌عنوان نویسنده این مقاله] این است که نمودار بلندمدت قیمت بیت کوین نکات بسیار جالب‌تری درمقایسه‌با چرخه هاوینگ دارد. اجازه دهید ببینیم وقتی از منظر دیگری به نمودار نگاه کنیم، شاهد چه نکاتی خواهیم بود؟
به‌جای ۲ چرخه هاوینگ، شاهد ۶ اوج تاریخی قیمت هستیم. بر‌این‌اساس بهنظر می‌رسد قیمت پس از آنکه برای دومین‌بار به اوج خود رسیده، دیگر به کمتر از آن بازنگشته است. اگر این موضوع در آینده نیز صادق باشد، بدین‌معناست که اکنون و با ورود به بازار نزولی جدید، قیمت بیت کوین به کمتر از ۲۰هزار دلار نخواهد رسید و اگر باردیگر اوج تاریخی ۶۹هزار دلار شکسته شود، در بازار نزولی بعدی قیمت به کمتر از این میزان نمی‌رسد.
توضیح این تغییرات قیمتی ممکن است روان‌شناختی باشد. کسانی که هنوز درباره خرید بیت کوین مطمئن نیستند، اغلب اولین گام را زمانی برمی‌دارند که مطمئن شوند بیت کوین هنوز زنده است؛ یعنی زمانی که بیت کوین سقف قبلی را می‌شکند. درحقیقت، این رشد به فومو (FOMO) و ورود سرمایه‌گذاران جدید به بازار بیت کوین منجر می‌شود.
بی‌شک همه این تحلیل‌ها قطعی و نقض‌نشدنی نیست. به‌عنوان مثال، قیمت بیت کوین برای مدت کوتاهی به کمتر از ۲۳۰ دلار (سقف قیمتی‌ای که آوریل۲۰۱۳ شکسته بود) کاهش یافت و در‌حال‌حاضر نیز، کمتر از سقف قیمتی ۵۰هزاردلاری معامله می‌شود که پیش‌تر دو بار شکسته شده بود.
توصیه‌هایی برای بازار نزولی بیت کوین
تا این‌جا، مشاهده کردیم که با مجموعه‌ای از نمودارهای قیمتی و برخی قوانین متداول سروکار داریم که متأسفانه در همه بازارها صدق نمی‌کنند. دراینمیان، حقیقتی وجود دارد که باید با آن کنار بیاییم: هیچ‌کس گوی شیشه‌ای برای پیش‌بینی بازار ندارد و تحلیل تکنیکال بازار ارزهای دیجیتال چندان بهتر از شیر یا خط انداختن سکه کار نمی‌کند. حتی اگر پول زیادی برای پیش‌بینی بازار به متخصص هم پرداخت کرده باشید، این امر صدق می‌کند.
گاهی اوقات، بهتر است به ماهیت آشفته بازار اذعان و به‌جای پیش‌بینی آن، خودمان را آماده کنیم. توصیه‌هایی که در‌ادامه می‌خوانید، قوانینی برای بقا در بازار نزولی بعدی ارزهای دیجیتال است.
معامله نکنید
معامله‌گرانی که برای اولین‌بار معامله‌ای انجام می‌دهند، معمولاً هدفشان این است که در کف قیمت بخرند و در سقف قیمت بفروشند؛ اما آنان درنهایت به‌نوعی برعکس عمل می‌کنند؛ زیرا احساساتشان مانع عملی‌کردن چنین تصمیمی می‌شود. معامله‌کردن بازی بسیار پراسترسی است که در آن، اکثر مردم پول خود را از دست می‌دهند.
مطالعات نشان داده است که بین ۷۰ تا ۹۷درصد از معامله‌گران روزانه درنهایت پول خود را از دست می‌دهند و فقط معامله‌گران باتجربه که تجربیاتشان را با گذراندن روزهای سخت بازار به‌دست آورده‌اند و صرافی‌ها از این بازار به سود می‌رسند.
از اهرم استفاده نکنید
دو نوع معامله‌گر اهرم وجود دارد: گروه اول، معامله‌گرانی هستند که لیکوییدشدن را تجربه کرده‌اند و گروه دوم، افراد ساده‌لوحی هستند که فکر می‌کنند همه‌چیز را تحت‌کنترل خود دارند. معامله بیت کوین با اهرم راه آسانی برای این است که سروکارتان به نوانخانه یا آسایشگاه روانی بیفتد.
ارزهای دیجیتال خود را در صرافی‌ها نگه‌داری نکنید
در دوره‌های پرتلاطم مانند بازار نزولی شدید، صرافی‌ها ممکن است درنهایت ورشکسته شوند. این رویداد بارها در گذشته رخ داده است. مت گوکس و کوادریگا (Quadriga) و کریپتوپیا (Cryptopia) از نمونه‌های معروف این ماجرا هستند. به‌خاطر بسپارید که در‌اختیارنداشتن کلید خصوصی برابر است با نداشتن دارایی دیجیتال. این اصل که می‌گوید کلیدهای خصوصی‌تان را در صرافی‌ها رها نکنید، در تمامی شرایط صدق می‌کند.
سراغ پروژه‌های جدید و ناشناخته نروید
به بخش داده‌های تاریخی کوین مارکت کپ بروید و رتبه‌بندی بازار ارزهای دیجیتال قبل از نزولی‌شدن را بررسی کنید. سپس ببینید چه تعداد از آن ارزهای دیجیتال تاکنون در بین ۲۰ ارز برتر باقی مانده‌اند. زیاد نیست، درست است؟ مشکل ریسک‌کردن روی آلت‌کوین‌ها این است که تعداد آن‌ها بسیار زیاد است و روزانه پروژه‌های بیشتری نیز ایجاد می‌شوند و صرفاً بازاریابی شیکی برای آن‌ها انجام می‌شود.
بیت‌کوین پولی جهانی بدون دخالت دولت‌هاست و در بین سرمایه‌گذاران و رهبران سیاسی و مردم عادی در سراسر جهان شناخته‌شده است. بیت کوین یکی از پروژه‌های ارز دیجیتال قوی با ظرفیت عظیمی است که بازاری قوی ایجاد کرده. پروژه‌هایی به قدرت و در ابعاد بیت کوین در این بازار چندان زیاد نیستند.
در مقیاس گسترده‌تری به بازار نگاه کنید
ازنظر نمودارهای قیمت و اصول بنیادی، یک گام به عقب بردارید و همه‌چیز را از منظری گسترده‌تر نگاه کنید. بیت کوین ۱۳ سال است که کارش را انجام می‌دهد و مهم نیست که گاهی اوقات چقدر بد بهنظر می‌رسد؛ زیرا همیشه پس‌ازآن بهبود یافته است.
نوسان‌ها، حمله‌ها، شکاف‌ها و تلاش‌های فراوان برای ممنوع‌کردن یا تنظیم آن، بیت کوین را درنهایت قوی‌تر می‌کند. بااین‌حال برای بهره‌مندی از مزایای کامل این ارز دیجیتال، باید این باور را داشته باشید که در روزهای خوب و بد، آن را نگه دارید یا حتی بیشتر از این دارایی دیجیتال بخرید.
مطالعه و تحقیق کنید
آثار مهمی مانند «صعودی برای بیت‌کوین» اثر ویجی بویاپاتی (Vijay Boyapati) و «استاندارد بیت‌کوین» اثر سیف‌الدین آموس (Saifedean Ammous) یا «به‌تدریج، سپس ناگهان» اثر پارکر لوئیس (Parker Lewis) در بازار نزولی سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ نوشته شده‌اند. این آثار هم در شرایط آرام و هم در اوضاع طوفانی بازار خواندنی هستند. مطالعه آن‌ها به شما کمک می‌کند تا رکود کوتاه‌مدت بازار را پشت‌سر بگذارید و تصمیم درستی برای آینده خود و سرمایه‌تان بگیرید.
