بررسی وضعیت بازار سکه و طلا پس از طرح پیش فروش سکه

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین،این التهاب منجر شد تا برخی از فعالان اقتصادی و حتی مردم نیز سرمایه های خود را به طلا و سکه تبدیل کنند تا هم ارزش سرمایه در گذر زمان حفظ شود و هم قدرت نقدشوندگی بالایی داشته باشد. لذا ایجاد تقاضا اسباب التهاب بیشتر در بازار سکه و طلا را رقم زد به طوری که بانک مرکزی طی تصمیمی که با دولتمردان اتخاذ کرد اعلام داشت طرح جدید پیش فروش سکه برای کنترل بازار سکه و طلا آغاز خواهد شد. پس از اعلام طرح توسط بانک مرکزی، قیمتهای سکه که در سررسیدهای مختلف اعلام شده بود با توجه به قیمت نقدی سکه در بازار از جذابیتهای بالایی برخوردار بود به نحوی که هر سرمایه گذار و یا فعال اقتصادی را برای ثبت نام در سررسیدهای مختلف ترغیب می کرد. اما مشکل که در این بین وجود داشت، عدم اعتماد به سیستم بانک مرکزی به واسطه سابقه نه چندان درخشان آن در دولت دهم و در سال 90 و 91 بود. در آن زمان به واسطه عدم پرداخت ارز به فعالان اقتصادی که حساب ارزی داشتند منجر شد تا نااطمینانی نسبت به قول های بانک مرکزی در جامعه و در بین فعالان اقتصادی ایجاد شود. لذا اولین قدمی که بانک مرکزی بایستی برمی داشت، ایجاد اعتماد بود. لذا اولین سررسید اعلامی توسط بانک مرکزی، سررسید یک ماهه بود. چرا که در بازه زمانی کوتاه، سررسید می شد و بانک مرکزی می توانست با تحویل سکه ها، اعتماد از دست رفته مجداا بدست بیاورد. لذا این مهم اتفاق افتاد و سررسید یک ماهه نیز از بیشترین استقبال مواجه شد. به طوریکه بیش از 2 میلیون سکه در سررسید یک ماهه ثبت نام شد. تاریخ تحویل سکه ها 26 اردیبهشت ماه بود و همه نگاهها به دستان بانک مرکزی دوخته شده بود که آیا سکه ها تحویل داده خواهد شد یا خیر. بانک مرکزی با تدبیر اتخاذی، سکه های سررسید شده را در موعد مقرر تحویل داد و خلف وعده ای صورت نگرفت. همین موضوع منجر شد تا اعتماد فعالان اقتصادی به بانک مرکزی بیش از پیش شود و افرادی که برای سررسیدهای طولانی تر ثبت نام کرده بودند نیز از آرامش خاطر در خصوص تحویل سکه ها برخوردار شوند.

اما نکته قابل توجه در خصوص ثبت نام پیش فروش سکه، استقبال بی نظیر از این طرح بود. به طوریکه تا 17 اردیبهشت ماه که طرح متوقف شد، حدود 7 میلیون سکه ثبت نام شد که رقم قابل توجهی است. استقبال بی نظیر از طرح پیش فروش سکه منجر شد تا بانک مرکزی تا اطلاع ثانوی این طرح را متوقف و تمرکز خود را بر روی تحویل سکه های ثبت نامی بگذارد. با یک حساب سرانگشتی می توان دریافت که میزان نقدینگی جذب شده از این طریق، حدود 10 هزار میلیارد تومان می باشد که بیش از 3 هزار میلیارد تومان آن به صورت سکه در سررسیدهای یک ماهه به صاحبان سرمایه برگردانده شد. 7 میلیون سکه حدود 56 تن طلا می شود که از این منظر نیز رقم قابل توجهی است. اما نکته ای که توسط مسئولان بانک مرکزی اعلام شد، عدم وجود مشکل در ذخایر طلای بانک مرکزی است. به طوری که بانک مرکزی اعلام داشت هیچ گونه مشکلی در خصوص تامین سکه های ثبت نامی وجود ندارد.
اما هدف از اجرای طرح مذکور چه بود؟ هنگام آغاز ثبت نام برای طرح پیش فروش سکه، مسئولین مربوطه هدف اصلی از اجرای آن را کنترل قیمت سکه در بازار اعلام کردند که انتظار می رفت با تزریق سکه های یک ماهه در بازار، شاهد کاهش نرخ سکه و کم شدن التهاب بازار طلا باشیم. اما این اتفاق نیفتاد و تنها رخدادی که شاهد آن بودیم، توقف روند صعودی سکه در بازار بود. فعالان اقتصادی به خوبی می دانستند که قیمت سکه از دو اهرم اصلی تاثیر می پذیرد که عبارتند از نرخ اونس جهانی و قیمت ارز در داخل کشور. تا زمانی که این دو اهرم تغییر نکند، قیمت سکه نمی تواند کاهش پیدا کند.
قیمت اونس جهانی که در روزهای گذشته تغییری خاصی نداشته، هر چند در کوتاه مدت وارد فاز نزولی شده بود و تا حوالی 1285 دلار نیز کاهش قیمت را تجربه کرد، اما پس از پایان روند نزولی کوتاه مدت خود، اصلاح 38 درصدی را انجام داد و تا حوالی 1300 دلار نیز پیش رفت. اما برای تشخیص روند بعدی، بایستی منتظر بود و عکس العمل آن را نسبت به قیمت 1300 دلار و کف 1285 دلار مشاهده کرد. شایان برای تعیین روند قیمت روزهای آتی اونس جهانی تصمیمات کشورهای توسعه یافته در سطح دنیا و سیاستهای بازار های پول نقش بسزایی دارد.
اما در دو ماهه ابتدایی سال که بازار سکه دچار التهابات قابل توجهی شد، بازار آتی سکه نیز دستخوش تغییرات مهمی بود که توجه فعالان را به جلب و عملکرد فعالان این بازار را تحت تاثیر قرار داد. این تغییرات به شکلی بود که باعث شد تا بخش از فعالان خرد در بازار آتی سکه، عطای آن را به لقایش ببخشند و این بازار را حداقل برای کوتاه مدت ترک کنند. پس از نوسانات بازار سکه، برخی از متولیان بانک مرکزی بر این باور بودند که بازار آتی سکه به بازار نقدی سکه جهت داده و بخشی از التهابات بازار نقدی، از بازار آتی سکه نشات می گیرد. دلیل این افراد نیز کوچک بودن بازار آتی و قابلیت دست کاری قیمت در این بازار است. لذا تصمیم بر آن شد تا قوانین محدودکننده ای برای این بازار وضع شود که اصلی ترین آنها افزایش وجه تضمین بود. تا پیش از وضع قوانین جدید،وجه تضمین برای خرید یک قرارداد 2 میلیون تومان بود که در هفته های اخیر و طی دفعات مختلف این رقم به 6 میلیون 600 هزار تومان رسید. این اقدام منجر شد تا مزیت اهرمی بازار کاهش یافته و جذابیت های آن تا حدودی از بین برود. به هر حال بازار آتی سکه از جمله بازارهایی بود که در بازار سرمایه کشور وجود داشته و تا حدودی معیارهای یک بازار استاندارد در سطح دنیا را داشت. اتخاذ موقعیت فروش بدون داشتن دارایی و همچنین اهرم آن از جمله دلایل اقبال فعالان اقتصادی به این بازار بود. هر چند ریسک های این بازار نیز برای افراد تازه کار زیاد بود اما هر بازاری سازوکار خود را داشته و برای ورود به هر بازاری بایستی دانش و علم مربوط به آن بازار کسب شود. با توجه به استانداردهای مناسبی که در بازار آتی سکه وجود داشت، انتظار می رفت تا بازارهایی به این شکل در بازار سرمایه کشور بیشتر شود و به عبارتی دیگر شاهد توسعه اینگونه بازارها باشیم. همانطور که بازار آتی زعفران راه اندازی شد که قطعا بستر مناسبی را برای تعیین قیمت در بازار زعفران ایجاد خواهد کرد و همانطور که آقای سلطانی نژاد اشاده داشتند، با ایجاد این بازار و همچنین پتانسیل هایی که کشور در زمینه کشت و برداشت زعفران دارد، امکان تبدیل شدن کشور به مرکز قیمت گذاری زعفران در سطح جهان وجود داشته و این هدف دست یافتنی است. به هر حال بازارهای آتی مزیتهای مخصوص به خود را دارد که به نظر می رسد این بازارها با توجه به نوظهور بودن در بازار ایران جای رشد مناسب را داشته که امید است متولیان بازار سرمایه به این نکته توجه ویژه ای داشته باشند.
در این موضوع که در دوماه اخیز شرایط بازار سکه و طلا ملتهب بوده و هر دولتی می تواند در چنین شرایطی از قدرت خود در راستای کنترل بازار استفاده کند، شکی نیست. این سیاستهای نیز می تواند بسته های انقباظی و یا انبساطی باشد. اما همانطور که متولیان بازار آتی سکه در شرایط ملتهب ماههای ابتدایی سال قوانین محدودکننده ای را وضع کردند، امید می رود تا با بهبود شرایط و آرام شدن اوضاع در بازار سکه و طلا، قوانین بازار آتی به حالت اولیه خود بازگشته تا روند توسعه و پیشرفت این بازار را شاهد باشیم.
به امید روزی که بازارهای مالی درایران یکی از الگوهای موفق در دنیا، غلی الخصوص دنیای جهان اسلام بوده و بازار سرمایه کشور مسیر توسعه و پیشرفت را با سرعت بیشتری نسبت به گذشته طی نماید.

محمود احترامی، کارشناس شرکت بین المللی آلپاری