ایران نهمین مصرف‌کننده انرژی در دنیاست

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین،در حال حاضر ایران، بزرگ‌ترین دارنده ذخایر هیدروکروبوری دنیا (مجموع ذخایر نفت و گاز) به حساب می‌آید. مطابق آمار رسمی و تأیید شده مراجع معتبر بین‌المللی، ایران حدود 158 میلیارد بشکه نفت (9.3 درصد از کل منابع نفتی دنیا) و حدود 33 هزار میلیارد مترمکعب گاز (18 درصد دنیا) در اختیار دارد.

2.4 درصد انرژی کل دنیا در ایران تولید می‌شود

به طور کلی، 2.4 درصد انرژی کل دنیا در ایران تولید می‌شود که در بین کشورهای دنیا رده نهم از حیث تولید انرژی را داراست. این تولید انرژی معادل 3.6 میلیون بشکه نفت خام است. همچنین 1.8 درصد انرژی کل دنیا در ایران مصرف می‌شود که این میزان مصرف سبب شده که ایران در بین کشورهای دنیای جایگاه نهم از نظر مصرف انرژی را داشته باشد.

بنا بر اعلام شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، از سال 1351 حدوداً پنج درصد از انرژی کل دنیا توسط ایران تأمین می‌شد که این عدد در سال 1357 به پایین‌ترین حد خود یعنی یک درصد رسید. همچنین از سال 1351 تا 1393 مصرف انرژی در ایران ١١ برابر افزایش یافته که درصد قابل توجهی از این افزایش مربوط به افزایش مصرف انرژی در بخش خانگی و حمل و نقل است.

ایران بیش از 2.5 برابر میانگین جهانی انرژی مصرف می‌کند

از سوی دیگر، ایران، بیش از 2.5 برابر میانگین مصرف جهانی انرژی مصرف می‌کند، شاخص شدت مصرف انرژی ایران 0.63 درصد است و بعد از ایران، روسیه و عربستان سعودی به ترتیب با شاخص شدت انرژی 0.53 و 0.51 درصد بالاترین مقدار شاخص شدت انرژی را به خود اختصاص داده‌اند. در همین رابطه، ابوالفضل کیانی بختیاری - مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی - گفت: تقاضای جهانی انرژی تا سال 2040 میلادی دو برابر خواهد شد.

وی با اشاره به وجود بحران انرژی در ایران، اظهار کرد: طبق آمار، مجموع میزان مصرف و تلفات، از عرضه سبقت گرفته و این موضوع می‌تواند در آینده ایران را به واردکننده انرژی تبدیل کند. اصلاح فرهنگ مصرف، بهره‌گیری از تکنولوژی، بهبود نظام مدیریتی و اصلاح رویکردهای سیستمی از جمله راهکارهای اصلاح الگوی مصرف هستند.

مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی همچنین با بیان این‌که تمام ارکان سیاسی و علمی بر مدیریت و مصرف بهینه انرژی تاکید دارند، اظهار کرد: بحث مدیریت مصرف یکی از بندهایی است که در سیاست‌های کلی "اقتصاد مقاومتی" مورد تاکید قرار گرفته است.

سال 2040 مصرف انرژی در جهان 48 درصد نسبت به سال 2012 افزایش می‌یابد

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال 2040 مصرف انرژی در جهان 48 درصد نسبت به میزان مصرف انرژی در سال 2012 افزایش خواهد یافت و کماکان آسیا در سال 2040 بیشترین مصرف‌کننده انرژی است. در این میان بیش از 50 درصد از انرژی جهان در بخش صنعت استفاده خواهد شد. هم‌چنین بر اساس گزارش آماری سالانه بررسی انرژی جهان شرکت بریتیش پترولیوم (بی پی) در سال 2018، ایران با بهره‌مندی از 157 میلیارد بشکه ذخایر نفت خام و تخصیص 9.2 درصد از سهم ذخایر جهان در رتبه چهارم دارندگان ذخایر نفت قرار دارد.

همچنین با مجموع ذخایر 33.5 تریلیون مترمکعب گاز طبیعی پس از روسیه رتبه دوم دارندگان گاز جهانی را به خود اختصاص داده است. از نظر تولید، ایران با تولید سالانه 224 میلیارد مترمکعب گاز، سومین تولیدکننده گاز در جهان پس از آمریکا و روسیه است و رتبه چهارم را در بین مصرف‌کنندگان گاز طبیعی جهان به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که در تجارت گاز طبیعی با خط لوله، ایران در میان 21 کشور صادرکننده گاز با خط لوله در جایگاه دوازدهم قرار دارد و هیچ سهمی از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال‌ان‌جی) ندارد.

با استناد به داده‌های ترازنامه هیدروکربوری سال 95، معادل 99 درصد از سهم حامل‌های انرژی در تولید انرژی اولیه کشور به نفت خام و گاز غنی اختصاص دارد. واردات فرآورده‌های نفتی تنها شامل بنزین موتور بوده و با رشد 21 درصد روبه‌رو بوده است. این در حالی است که خوشبختانه واردات گاز طبیعی با کاهش 35 درصدی نسبت به سال پیش از آن، تراز تجارت گاز طبیعی را در کشور مثبت کرده است.

طبق اعلام شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، بررسی روند تغییرات انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش‌های مختلف مصرف در کشور نشان می‌دهد که بخش نیروگاهی با سهم 30 درصد در انتشار در رتبه نخست قرار دارد و پس از آن به ترتیب بخش‌های خانگی و تجاری با سهم 25 درصد، حمل‌ونقل با سهم 22 درصد و صنعت با سهم 18 درصد در انتشار گازهای گلخانه‌ای رتبه‌بندی می‌شوند.

در گزارش آماری یادشده، نکته مشهودی به ذخایر قابل توجه فسیلی و ظرفیت تولید حامل‌های انرژی نفت و گاز اشاره دارد که به دلیل نبود مدیریت صحیح و بهینه مصرف، ما را در تجارت جهانی با کمبود منابع روبه‌رو کرده است و قدرت چانه‌زنی ما را در مدیریت بازارهای مربوطه کاهش می‌دهد.

با توجه به شکست فعالیت‌ها در زیربخش‌های سه‌گانه، مصرف‌کننده انرژی، خانگی و تجاری، صنعت و حمل‌ونقل و با استفاده از روش خبره‌سنجی و برآورد ظرفیت فنی، اقتصادی و با توجه به آمار مصارف هر کدام از زیربخش‌ها مطابق ترازنامه هیدروکربوری سال 95، ظرفیت صرفه‌جویی انرژی امکان‌پذیر کل کشور به میزان 500 میلیون بشکه معادل نفت خام در سال برآورد شده است.

این میزان شامل 124 میلیون بشکه معادل نفت خام برای بخش خانگی و تجاری، 263 میلیون بشکه معادل نفت خام برای بخش صنعت و 113 میلیون بشکه معادل نفت خام برای بخش حمل‌ونقل است. بنابراین در صورتی‌که سند سیاستگذاری انرژی در کشور بر محور بهره‌وری انرژی تکیه کند و در مرحله نخست به سناریوهای بدون هزینه و کم‌هزینه بپردازد، افزایش قابل توجهی از درآمدهای ارزی را شاهد خواهیم بود که هم‌اکنون بدون ارزش افزوده از اقتصاد کشور حذف می‌شوند.