آینده سرمایه گذاری در سوخت های فسیلی چگونه است؟

🔻عدم بهره برداری و استفاده از سوختهای فسیلی از سوی کشورهای دارنده این نوع از هیدرو کربورها، موجب ایجاد زیان و خسارات جبران ناپذیر برای آنها میشود؛ زیرا از یکسو بموقع از منابع خدادادی خود استفاده نکرده و زنجیره ارزش نهایی آنرا شکل نداده و در زمان پایانی عدم وجود تقاضا بخصوص از سوی کشورهای پیشرفته که مجددانه بسوی جایگزینی سوختهای تجدید پذیر حرکت و سرمایه گذاری کرده و در یک افق زمانی تا پایان سال ۲۰۵۰ میزان استفاده از سوختهای فسیلی را به کمترین مقدار می رسانند، و‌ در نتیجه کشورهای دارای منابع زیر زمینی سوختهای فسیلی و از جمله ایران که حداقل ۱۷ درصد از سوختهای هیدروکربوری جهان را دارا میباشد، با زیانِ فرصت از دست رفته عدم تکمیل زنجیره ارزش تولید مواجه می شوند، و از سوی دیگر چنانچه اینگونه از کشورها از جمله ایران در زمینه سوخت های تجدید پذیر سرمایه گذاری ننمایند، به واردکننده سوخت های تجدید پذیر، تبدیل شده و از این منظر نیز دچار زیان می شوند. آخرین گزارش IPCC هشداری جدی در این زمینه است،که دقت کامل مسئولان ذیربط را می طلبد.

🔹اخرین گزارش IPCC هشدار می دهد که زمان برای جلوگیری از فاجعه آب و هوایی رو به اتمام است، هر چند که سرمایه گذاران شروع به جستجوی انرژی های پاک و جایگزین های سبز کرده اند، اما اتکای جهان به سوخت های فسیلی به طور فزآینده ای غیرقابل دفاع است. سوخت های فسیلی، موجب ایجاد جهانی شده اند که که امروزه بدین شکل، می شناسیم بگونه ای که اقتصاد جهانی را نیرو می دهد و بیشتر برق جهان را تولید می کند.

🔹اما در طول 170 سال گذشته، بشر آنقدر نفت، گاز و زغال سنگ سوزانده است که میانگین دمای زمین اکنون گرمتر از هر زمان دیگری در 125000 سال گذشته است. طبق آخرین ارزیابی هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی (IPCC)، جهان در حال حاضر از عواقب استفاده زیاد از انرژی های فسیلی رنج می برد. گزارش های زیادی حاکی از این است که آلودگی کربن و گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی باعث ایجاد تغییرات عمیق در جهان شده است و از جمله مهمترین آن عبارتست از : امواج گرمای شدیدتر و آتش‌سوزی‌ها، افزایش بارندگی و سیل، خشکسالی طولانی‌تر و کاهش مساحت قطب شمال. در نتیجه لازم است که سیستم های انرژی با محیط زیستی، سازگار باشند. در گزارش IPCC به طور مستقیم به سوخت‌های فسیلی اشاره نشده است، اما این موضوع مانع از آن نیست که دیگر سازمان‌های پیشرو این مشکلات را بطور آشکار بیان نکنند. قبلا رهبران گروه 7 توافق کردند که شروع به حذف تدریجی تامین مالی سوخت‌های فسیلی در خارج از کشور و پایان دادن به حمایت از استفاده بی‌وقفه از انرژی زغال‌سنگ شوند، و در ماه مه ۲۰۲۲ ، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) گزارش مهمی را منتشر کرد که خواستار توقف کامل سرمایه‌گذاری‌های جدید در عرضه نفت، گاز و زغال‌سنگ پس از سال جاری شد؛ علی‌رغم افزایش تعداد کشورهایی که دهه هاست وعده‌های انتشار خالص صفر کربن دی اکسید را برای آینده می‌دهند. فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی، معتقد است، این شکاف بین حرف تا عمل باید بسته شود تا بتوانیم تا سال 2050 شانسی برای رسیدن به خالص صفر کربن، داشته باشیم.

🔹به گفته متخصصان بخشی از این تحول ناشی از دیدگاه سرمایه گذارانی است که به دنبال محافظت از ارزش آتی دارایی های خود هستند. یافته‌های اخیر گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی و Intergovernmental panel on Climate Change(IPCC) نباید غافلگیرکننده باشد، و سیاست‌های ملی و تعهدات جهانی متعددی وجود دارد که به این معناست که سرمایه‌گذاری در سوخت‌های جدید فسیلی منطقی نیست و برای مدتی طولانی باقی نخواهد بود.

🔹به گفته متخصصان تاکنون چندین پروژه نیروگاه زغال سنگ برنامه ریزی شده در سراسر اروپا در چند ماه گذشته لغو شده اند، كه از جمله در صربستان، بوسنی و هرزگوین و ترکیه می توان نام برد. شرکت های برق، موسسات مالی، شرکتهای مهندسی و دولت ها همگی می دانند که آینده خوبی برای استفاده از انرژی های فسیلی جهت تولید برق یا سوخت وجود ندارد. سوخت های فسیلی یک شبه ناپدید نمی شوند و متخصصان هم گمان نمی‌کنند که چنین شود، لیکن زمانی، برای عدم استفاده از آن متصور هستند که سرمایه‌گذاران آنقدر سریع سوخت‌های فسیلی را کنار بگذارند.

🔹کارشناسان خاطرنشان میکنند که علیرغم پیشرفت‌ها در انرژی‌های تجدیدپذیر، جهان هنوز جایگزین قابل‌اعتمادی برای نفت و گاز طبیعی که این متخصصان، آن را «رگ حیات اقتصاد مدرن» نامیده اند، پیدا نکرده است.کارشناسان معتقدند که ما قطعاً شاهد فشار بسیاری از اردوگاه‌های مختلف برای دور شدن از سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی هستیم؛ و بهمین دلیل
معتقدند که سوخت های فسیلی یک شبه ناپدید نمی شوند." گراس از كارشناسان بخش انرژي معتقد است كه نفت و گاز، انرژی بیشتری نسبت به سایر منابع سوخت به ازای هر وزن دارند، و آنها را برای فرآیندهای صنعتی که به گرمای بسیار بالا نیاز دارند، یا برای بخش‌هایی مانند حمل و نقل هوایی، کشتیرانی و حمل‌ونقل در مسافت‌های طولانی، که خودروهای الکتریکی هنوز در حد استاندارد نیستند، حیاتی هستند.

🔹ناگفته نماند که بر اساس آخرین تحلیل های غول نفتی BP، بیش از سه چهارم برق جهان هنوز توسط سوخت های فسیلی تولید می شود. بنا بر اين جهان شاهد توقف ناگهانی همه سرمایه گذاری ها در سوخت های فسیلی نخواهد بود. اما آنچه خواهید دید این است که سرمایه‌گذاری‌های گران‌تر و پرخطر ابتدا از بین خواهند رفت، و این روند قطعاً شروع شده است."

🔹گراس معتقد است که این صنعت در حال نزدیک شدن به یک "نقطه اوج" در فرآیندهای کربن فشرده مانند توسعه ماسه های نفتی یا کراکینگ است و برخی از سرمایه گذاران اکنون به جای آن به سمت انرژی های تجدیدپذیر ارزان قیمت با نرخ بازده خوب روی آورده اند. تغییرات آب و هوا در اکسون، شورون و بطور کلی گرایش به سرمایه‌گذاری سبزتر در اروپا قابل مشاهده‌تر بوده است، 61 درصد از سهامداران شورون از پیشنهادی حمایت کردند که از آن شرکت خواسته شده بود تا مجموع انتشار گازهای گلخانه ای خود را کاهش دهد. همچنین صندوق سرمایه گذاری کوچک فعال اروپا، پس از یک کمپین چند ماهه تاکید کرد که تمرکز سوخت فسیلی این غول نفتی(شورون) نشان دهنده یک "خطر وجودی" است. در ماه مه، یک دادگاه هلندی به شل دستور داد تا انتشار کربن خود را تا سال 2030 تا 45 درصد نسبت به سال 2019 کاهش دهد.

🔹دارن وودز، مدیرعامل شرکت اکسون موبیل گفته است که اکسون موبیل قصد دارد "نقشی کلیدی در انتقال انرژی و در عین حال افزایش ارزش سهامداران" ایفا کند و بازارهای در حال توسعه برای جذب و ذخیره کربن، هیدروژن و سوخت های زیستی را برجسته کند.

🔹با این حال، وودز، هشدار داد که نباید انتظار "تغییرات عظیم در استراتژی" داشته باشند. با این وجود، گراس معتقد است «این کاری که آنها توانستند انجام دهند، کاملاً خیره کننده است» و بر این اهمیت تأکید کرد که این سرمایه گذاران بودند که به جای فشار خارجی برای تغییر مجدانه، تلاش کرده اند. اما برخی از شرکت ها هنوز در حال مبارزه برای به تعویق انداختن فاز اجتناب ناپذیر سوخت های فسیلی و زیانده هستند. به عنوان مثال، شرکت‌های برق آلمانی RWE و Uniper در ماه آوریل اعلام کردند که قصد دارند از دولت هلند به دلیل طرح آن برای پایان دادن به تولید برق با سوخت زغال سنگ تا سال 2030 شکایت کنند و دلیل آن خسارات میلیاردی است. هدف این است که نفت و گاز را به عنوان بخشی از راه حل بحران آب و هوا، همراه با فناوری های جدید، برای حفظ آنها در ترکیب انرژی تا زمانی که ممکن است، معرفی و‌ توسعه داد. براون معتقد است بسیاری از شرکت‌های بزرگ انرژی بر روی مسیرهای انتقالی متمرکز هستند که فقط مدل‌های تجاری فعلی خود را به‌طور قاطع توسعه داده و به شدت بر جذب و ذخیره‌سازی کربن [CCS] برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود یا تولید هیدروژن آبی از گاز طبیعی متکی می باشند. این رویکردها دارای خطرات اقلیمی و مالی قابل توجهی هستند. گروس ضمن اذعان به پتانسیل شستشوی سبز، معتقد است شرکت هایی که از این فناوری های انتقالی استفاده می کنند به طور بالقوه می توانند مهارت هایی داشته باشند که به توسعه بیشتر انرژی های تجدیدپذیر مانند انرژی زمین گرمایی یا مزارع بادی فراساحلی کمک کند.

🔹مطمئناً، برخی از شرکت‌ها می‌دانند که این راهی است که آینده در پیش داشته، و بنابراین آنها بر این تمرکز می‌کنند که چگونه می‌توانند در صنعت جدید انرژی های تجدید پذیر که شکلی متفاوت از صنعت انرژی فعلی دارد، سرمایه گذاری کنند.

👈منبع: Intergovernmental panel on Climate Change(IPCC) همراه با اضافات نویسنده.