شروع فرآیند نجات صنعت خودروسازی از زیان انباشه ۱۲۰ همتی

بالاخره پس از کش و قوس‌های فراوان، عرضه و معامله خودرو در بورس کالا تثبیت شد. اگرچه در ۲۸ اردیبهشت امسال ۱۰۳ خودرو کارا در بورس کالا معامله شده بود، اما ناگهان با بخشنامه وزارت صمت، عرضه خودروهای بعدی در بورس کالا متوقف شد! اما سرانجام با پیگیری‌های سازمان بورس و اوراق بهادار و حمایت شورای عالی بورس، بالاخره جریان شفافیت در حوزه خودرو توانست حرف خود را به کرسی بنشاند و صبح روز ۲۶ مرداد ۱۴۰۱، ۶۰۰ دستگاه دیگنیتی و فیدلیتی متعلق به بهمن موتور روی تابلو معاملات بورس کالای ایران رفت و در مجموع با تقاضای ۳ هزار و ۴۸۵ سفارش مواجه شد. به این ترتیب معاملات خودرو در بورس کالا کلید خورد و در پایان معاملات، همه میزان عرضه فروخته شد.
پس از آن نیز، آئین افتتاح معاملات خودرو در محل ساختمان بورس کالای ایران برگزار شد تا این فرآیند شفاف تثبیت شود؛ مراسمی که با حضور سیداحسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارائی، مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، علیرضا مسعودی فر قائم مقام معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه و حامد سلطانی نژاد مدیر عامل بورس کالای ایران و جمعی از اهالی بازار سرمایه برگزار شد.
سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی در آیین افتتاحیه معاملات خودرو در بورس کالا، اظهار کرد: صنعت خودرو جزو صنایعی است که در دهه ٩٠ اهمال جدی نسبت به آن رخ داد.
وزیر اقتصاد گفت: با ورود خودرو به بورس کالا یکی از این قفل‌ها شکسته شد و این صنعت منطق دیگری را در پیش گرفت.
خاندوزی تاکید کرد: الزاما لازم نبود که عرضه خودرو در بورس کالا را در شورای عالی بورس به اجماع بگذاریم، اما وزیر صنعت، معدن و تجارت کمک کرد تا جمع بندی شورای عالی بورس را در این زمینه به اجرا برسانیم و رانتی که در نصیب دلالان می‌شد را به حداقل برسانیم.
وی اظهار داشت: امیدواریم که زیان ١٢٠ هزار میلیارد تومانی دو شرکت خودروسازی در این دولت کمتر شود و دیگر خطاهای سیاست گذاری تکرار نشود.
وزیر اقتصاد گفت: راه‌اندازی تالار املاک و مستغلات اقدام دیگری است که اکنون در دستور کار ما قرار گرفته است. خاندوزی با بیان اینکه این اقدام زمینه ساز کاهش توزیع رانت و دلالی خواهد بود، گفت: شهرداری در این زمینه پیش قدم شده تا از ظرفیت های بورس کالا استفاده کند.
وی به معافیت مالیاتی گواهی سپرده کالایی اشاره کرد و گفت: با پیگیری وزارت اقتصاد، سازمان مالیاتی و سازمان بورس بخشنامه اخیر تصویب و مسئله مالیات بر ارزش‌افزوده گواهی سپرده کالایی حل شد و هم‌اکنون بر عهده بازار سرمایه است که ظرفیت‌های این بخشنامه با سرعت بالاتری برای محصول‌های معدنی و صنعتی و بازارهای پرمخاطب پیشروی فعالان اقتصاد در بورس کالا ایجاد کند.

تامین مالی خودروسازان هم در دستور کار است
مجید عشقی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در آیین عرضه خودرو در بورس کالا با تاکید بر اینکه بورس کالا یکی از ارکان بسیار مهم بازار سرمایه و اقتصاد کشور است، افزود: بالغ بر ۱۰ درصد از سهم تولید ناخالص داخلی GDP کشور محصول هایی است که در بورس کالا عرضه و معامله می‌شود که این عدد بر فعالیت های اقتصادی از جنبه های مختلف تاثیرگذار است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه مسیر شفاف عرضه خودرو در بورس کالا برگشت ناپذیر است، گفت: صنعت پتروشیمی و فولاد از قیمت‌گذاری دستوری نجات پیدا کرد، هر چند در مقاطعی فشارهایی از سوی رانت‌خواران برای فروش پیش آمد اما در مدت کمتر از چند ماه این موضوع حل‌وفصل شد.
وی با تاکید این نکته که رابطه تنگاتنگی میان بورس کالا و بازار سرمایه و اوراق بهادار وجود دارد، اظهار کرد: یکی از موفقیت‌های بورس کالا این بوده که معاملات کالای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سهام را رقم زده و سبب شده فروش شرکت‌های بورسی منصفانه شده و با قیمت واقعی نزدیک شود. چرا که بخشی از مشکلات ناشی از قیمت‌گذاری‌ها و عدم رعایت انصاف در فروش شرکت‌ها بوده و بورس کالا کمک زیادی به بازار سهام کرده است.
عشقی عنوان کرد: صنعت خودروسازی از سال‌هایی دور مورد توجه دولت‌ها بوده و قیمت‌گذاری به دلیل شرایط خاص این صنعت پر رنگ بوده و به نحوی سرکوب شده بود و همواره دو خودروساز بزرگ زیان زیادی داشتند و اگر این فرآیند ادامه یابد، این عدد بیشتر و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان هم خواهد شد. دوره وصول قطعه‌سازان در حال افزایش است و شبکه بانکی هم قادر به پوشش آن نیست، لذا این فرآیند قابل تداوم نیست.
وی تاکید کرد: مشکل صنعت خودروسازی فقط بحث قیمت‌گذاری نیست و یکی از مشکلات اساسی قیمت‌گذاری است، اما حکمرانی و موضوع‌های ناشی از تحریم‌ها و تامین قطعات باید اصلاح شود. در جلسه شورای‌عالی بورس و ستاد اقتصادی دولت تاکید شده که وزارت صمت به تعهدات خود پایبند باشد و امیدواریم در این مسیر حرکت کنیم.
به گفته رییس سازمان بورس، در بحث منطق عرضه خودرو در بورس کالا احکام دائمی تاکید دارد که محصول‌هایی که در بورس کالا عرضه می‌شود باید از شمول قیمت‌گذاری خارج شوند و امیدواریم عرضه‌ها را در سایر کلاس‌ها هم داشته باشیم و به شفافیتی که دنبال آن هستیم کمک کنیم.
وی گفت: از خودروهایی شروع کردیم که حساسیتی در آنها وجود ندارد. خودروهایی که قبلاً هم مشمول قیمت‌گذاری نبودند. نتایج حاصل از عرضه ما را مصمم کرد با همین فرمان جلو برویم و برای عرضه‌های دیگر برنامه‌ریزی‌هایی داشته باشیم تا متناسب با تقاضا عرضه‌ها تداوم یابد و قیمت‌های منصفانه کشف شود.
رییس سازمان بورس بیان کرد: تامین مالی خودروسازان هم در دستور کار است. عرضه خودرو در بورس کالا قدم اول و محکمی بود که برداشتیم و با قدرت ادامه خواهیم داد و از تمام افرادی که همکاری کردند تشکر می‌کنم.
خودرو رکورد صدور کد معاملاتی در بورس کالا را شکست
حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران در مراسم عرضه خودرو در بورس کالا اظهار داشت: امروز را برای رفع سایه شوم دلالی و توزیع رانت در صنعت خودروسازی کشور جشن می گیریم و از زحمات ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار که پیگیری مطالبات سهامداران و پیگیر اصلی عرضه خودرو در بورس کالای ایران از ابتدای استقرار در سازمان بورس بودند، تشکر می کنیم.
مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: خودرو، رکورد صدور کد معاملاتی در بورس کالا را شکست به طوری که ٢۶ هزار کد معاملاتی در بورس کالا صادر شد.
سلطانی نژاد به جایگاه کنونی بورس کالا اشاره و افزود: ارزش معاملات بورس کالا در سال ۱۴۰۰ به ۶۶۵ همت رسید که این رقم نسبت به همه ادوار فعالیت بورس کالا رقم بی سابقه ای است.
مدیر عامل بورس کالای ایران ادامه داد: بورس کالا در حال حاضر ۱۰ درصد جی دی پی را تشکیل می دهد و رشد ٩٠ درصدی را در ارزش معاملات در سال ١۴٠٠ نسبت به سال ۹۹ شاهد بوده و به لحاظ حجمی نیز با ورود سیمان و بقیه محصول های زنجیره فولاد، شاهد معامله ٧۶ میلیون تن محصول در سال ۱۴۰۰ بودیم که این عدد ١۴ درصد حمل بار جاده ای در کل کشور است، این رشدها نشان می دهد افق آینده بازارهای کالایی به سمت شفافیت بیشتر در حال حرکت است.
افزایش ٧٥ درصدی ارزش معاملات بورس کالا
وی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۱ نیز تاکنون ارزش معاملات به نسبت سال گذشته ۷۵ درصد و حجم معاملات ۱۶۲ درصد رشد کرده، گفت: همچنین در بازار مالی مبتنی بر کالا نیز شاهد رشدهای خیره کننده ۱۸۸۰ درصدی اختیار معامله ۱۸ درصدی گواهی سپرده کالایی و رشد ۵۶۰ درصدی صندوق های کالایی بودیم.
اقدامات مثبت برای عرضه خودرو در بورس کالا
وی ادامه داد: اقدامات خوبی در چند روز اخیر برای عرضه خودرو در بورس کالا صورت گرفت؛ به طوری که ٢۶ هزار کد معاملاتی در بورس کالا صادر شد و سیستم حراج متناسب با شرایط تغییر کرد. این در حالی است که بیشترین صدور کد قبل از خودرو برای صنعت سیمان با ورود ١٣ هزار کد معاملاتی بوده است اما ورود خودرو باعث شد همه زیرساخت ها متحول شود، به دلیل اینکه تعداد ذینغعان بیشتر از قبل بود.
سلطانی نژاد افزود: همچنین زیرساخت های فنی بورس کالا نیز تغییر کرد و شبکه کارگزاری ٣ هزار و ۵٠٠ تقاضا برای خودرو را مدیریت کردند و رکورد حضور کارگزاری ها در بورس کالا شکسته شد و ٩٢ کارگزاری در فرآیند عرضه نقش آفرینی کردند.
کاهش هیجانات بازار
سلطانی نژاد ادامه داد: در مدل حراج باز، هیجانات بازار به شدت کاهش پیدا می کند و به افراد فرصت داده می شود که بر اساس منطق اقتصادی تصمیم بگیرند و به مشتریانی که بیشترین تقاضا را دارند خودرو تخصیص یاید و امکان تبانی به حداقل برسد.
مدیر عامل بورس کالای ایران اضافه کرد: عرضه امروز خودرو در بورس کالا شروع کار هست و می توانیم به سمت خودروهای پر تیراژ حرکت کنیم و ثبت تقاضا هم‌ می تواند به صورت آنلاین باشد و قاعدتا وقتی به سمت خودروهای پرتیراژ حرکت کنیم سیستم حراج و مدل حراج می تواند تغییر کند.
وی ادامه داد: همچنین باید معاملات مبتنی بر اوراق بهادار نیز فعال شود؛ به طوری که گواهی سپرده خودرو یا سلف فروشی خودرو که هم تامین مالی را فراهم می کند و هم بازار مستمر روزانه را می تواند فراهم کند.
سلطانی نژاد اضافه کرد: هدف نهایی ما این است که خودروسازان از بورس کالا تامین مالی کنند، زیرا بهترین و شرعی ترین روش تامین مالی، تامین مالی مبتی بر فروش است و اگر خودروسازان بتوانند بر مبنای فروش تامین مالی کنند، خیلی پسندیده است. لذا فروش سلف و فروش بر مبنای سلف موازی هم در دستور کار بازار خودرو قرار خواهد گرفت.