با افزایش قیمت‌های انرژی در جهان، آمار انتقال منابع مالی از کشورهای وارد کننده انرژی به کشورهای صادرکننده، خیره کننده بوده است. به طور مثال صادرات عربستان صعودی در ۵ سال اخیر حدود ۲۰ میلیارد دلار در ماه بود اما از زمان جنگ اوکراین، صادرات ماهیانه عربستان به ۴۰ میلیارد دلار رسیده است.
اروپا به وضوح مصمم است تا پیش از آنکه پوتین شیرهای گاز خود را برای همیشه به رویشان ببندد، خود را از گاز روسیه (حداقل تا قبل از فرا رسیدن زمستان) مستقل کند. چند روز پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه ذخیره‌سازی گاز آلمان سریعتر از برنامه پیش می‌رود. فرانسه نیز با اعلام اینکه مخازن گازی‌اش تا ۹۰ درصد پر است، به توقف تحویل گاز روسیه به شرکت اصلی تامین برق خود واکنش نشان داد. شاید یکی از دلایل کاهش قیمت گاز در روزهای اخیر، موفقیت برخی از کشورهای اروپایی برای پرکردن مخازن گاز پیش از زمستان و همچنین اقدام اضطراری کمیسیون اتحادیه اروپا برای اصلاح بازار برق و کنترل قیمت انرژی باشد.
نمودار ۱. کاهش قیمت گاز طبیعی در اروپا از هفته پیش (یورو/مگاوات ساعت)

منبع: https://tradingeconomics.com/commodity/eu-natural-gas
با افزایش قیمت‌های انرژی در جهان، آمار انتقال منابع مالی از کشورهای وارد کننده انرژی به کشورهای صادرکننده، خیره کننده بوده است. به طور مثال صادرات عربستان صعودی در ۵ سال اخیر حدود ۲۰ میلیارد دلار در ماه بود اما از زمان جنگ اوکراین، صادرات ماهیانه عربستان به ۴۰ میلیارد دلار رسیده است.
نمودار ۲. جهش صادرات ماهانه عربستان سعودی پس از جنگ اوکراین (میلیارد دلار)

منبع: https://data.oecd.org/chart/6NL0
نمودار زیر درصد تغییرات چهار ماه گذشته (از زمان جنگ اوکراین) نسبت به چهار ماه مشابه سال قبل در ارزش صادرات و واردات و تفاوت میان آنها را برای چند کشور منتخب نشان می‌دهد. ترتیب کشورها در نمودار زیر بر اساس اندازه اختلاف رشد صادرات و واردات است. همانطور که از نمودار زیر مشخص است، در میان کشورهای بررسی شده، نروژ در رتبه اول برندگان شوک قیمت انرژی است. در چهار ماهه پس از جنگ اوکراین، درآمدهای صادراتی‌ نروژ حدود دو برابر شده درحالیکه وارداتش تقریبا تغییری نکرده است. در سوی دیگر، هند در رتبه اول بازندگان افزایش قیمت انرژی قرار دارد. هزینه‌های وارداتی‌ هند در چهار ماهه بعد از جنگ نسبت به دوره مشابه سال قبل، حدود ۵۰ درصد بالا رفته اما درآمد صاداراتی‌اش تنها ۱۵ درصد بیشتر شده است. موقعیت اکثر کشورهای نمودار زیر به روشنی انعکاسی از درجه وابستگی آنها به واردات انرژی است.
نمودار ۳. برندگان و بازندگان شوک انرژی (درصد تغییر در ارزش تجارت از زمان جنگ اوکراین در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال پیش)

منبع: https://www.ft.com/content/c0cef774-9439-429b-b4d3-dc57facd9550
این یادداشت با اندکی دخل و تصرف، برگرفته از مقاله‌ای به نام «بحران انرژی و انتقال عظیم ثروت بین‌المللی» از سایت فایننشیال تایمز است.
محسن مقیسه