بررسی فرصت‌های توسعه تجارت در سایه یک توافق‌نامه مهم تجاری در منطقه اوراسیا

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری سرمایه گذاری، سومین نشست دیپلماسی اقتصادی ایران و اتحادیه اوراسیا با محوریت حوزه کشاورزی و صنایع غذایی توسط اتاق بازرگانی تهران برگزار شد. در این نشست که با همکاری نهادهای دولتی و بنگاه‌های بخش خصوصی در محل مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برپا شد، فعالان اقتصادی چالش‌های پیش روی توسعه روابط تجاری بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا را بیان و راهکارهای رفع آن را بررسی کردند.
توافق تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حال حاضر مهم‌ترین و جامع‌ترین توافق‌نامه تجاری کشور است که می‌تواند موجب جهش مبادلات تجاری بین ایران و پنج کشور عضو این اتحادیه شود. کاهش قابل توجه تعرفه‌های تجاری بین ایران و این اتحادیه بستر مناسبی برای تسهیل تجارت و ایجاد انگیزه برای فعالان اقتصادی در کشور ما، فدراسیون روسیه، ارمنستان، قرقیزستان، قزاقستان و بلاروس فراهم می‌کند.
در ابتدای این همایش که علاوه بر سخنرانی‌های افتتاحیه 9 پنل تخصصی برای بررسی مسائلی چون ترانزیت و حمل‌ونقل، روابط بانکی، گمرک و فرصت‌های تجاری با هر کدام از کشورهای عضو اتحادیه نیز داشت، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران طی سخنانی با تقدیر از حضور فعالان اقتصادی، ابراز امیدواری کرد که این همایش به تحکیم و توسعه هر چه بیشتر روابط اقتصادی دو طرف توافق کمک کند.
به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، سیده فاطمه مقیمی گفت: اتفاقات اخیر منطقه‌ای و جهانی نشان داده است منطقه اوراسیا و قفقاز با ویژگی‌های منحصر به فرد خود به عنوان محور اتصال آسیا و اروپا، تا اندازه زیادی نیازمند همگرایی و درک مشترک با رویکرد تعاملی با رخدادهای جهانی است و در تکمیل زنجیره‌های اقتصادی موازی یا سری خود نظیر رویکرد یک پهنه-یک راه، خواهد توانست به مدلی موفق از همگرایی بین دولت‌ها بدل شود که نه فقط رفاه و آسایش شهروندان، بلکه صلح را نیز در منطقه ارتقا بخشد.
او با تاکید بر سابقه کهن کشورمان در جایگاه مبادلات منطقه‌ای و جهانی و ظرفیت بزرگ ایران در جایگاه خاستگاه تمدنی، با حد بسیار گسترده‌ای از مرزهای تساهل قومی و اندیشه‌ای، ادامه داد: کشور ما ایران، سرزمینی است که در تاریخ کهن خود، سند نیک‌اندیشی و رویش تفکر مبتنی بر همزیستی مسالمت‌‎آمیز با تمدن‌های حاشیه و متن خود را به اثبات رسانیده و اکنون در قرارداد تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و با سابقه‌ای روشن از عمل به تعهدات اندیشه‎‌محور، بر آن است تا نقش خود را در احیای توسعه اقتصادی - اجتماعی منطقه بازسازی کند و ظرفیت‌های مشترک خود را در این عرصه به نمایش بگذارد.
مقیمی افزود: بدون شک، با امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و اوراسیا که برای اولین بار در کشور ما رخ می‌دهد و تصویب آن در مجالس هر شش کشور، مرزهای اتحادیه اوراسیا تا خلیج همیشگی فارس گسترش یافته و با تثبیت شرایط همکاری دو و چندجانبه، فرصت‌های کم‌نظیری برای فعالان اقتصادی همه اعضای آن به ارمغان خواهد آمد.
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اعمال تحریم‌های ناعادلانه غرب علیه ایران و تعدادی از کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا عنوان کرد که با این توافق‌نامه به نوعی یک همسویی برای خنثی‌سازی تحریم‌ها به‌وجود آمده است.
سیده فاطمه مقیمی گفت: اهتمام جدی دولت‌های همکار برای رفع حداکثری موانع زیرساختی نظیر بهبود وضعیت شقوق مختلف حمل‌و‌نقل، وضع کانال‌های عملیاتی نقل‌وانتقالات پولی-مالی و نیز تعیین مقررات یکپارچه در حوزه‌های تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای، مالیات، استاندارد و قرنطینه مورد درخواست جامعه تجاری و بخش خصوصی ایران است.
او در ادامه سخنان خود با نگاهی گذرا به آمار تجارت ایران با کشورهای این اتحادیه اقتصادی توضیح داد که مجموع تجارت بین ایران و اتحادیه اوراسیا در سال 2022 میلادی بیش از 5 میلیارد دلار بوده که رشد قابل توجهی نسبت به سال‌های ماقبل آن داشته و با وجود تمام محدودیت‌ها، افق روشنی را پیش روی همه کشورها قرار داده است.
مقیمی هم‌چنین اشاره داشت که اتاق بازرگانی تهران به عنوان اولین نهاد غیردولتی بخش خصوصی ایران با قدمت 138 سال و با بیش از 30 هزار عضو در همه عرصه‌های تجاری و اقتصادی، و سهمی در حدود 40 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور، بارها همت و عزم راسخ خود را در توسعه تعاملات منطقه‌ای را نشان داده و آمادگی خود را اعلام کرده است.
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران در پایان سخنان خود با تقدیر از همه فعالان بخش خصوصی حاضر در این همایش، از تلاش تمامی نمایندگان نهادهای دولتی در کشورمان و کشورهای عضو اتحادیه را که سهم قابل اعتنایی در اتخاذ سیاست گسترش روابط همه‌جانبه سیاسی-اقتصادی و تشریک مساعی برای خنثی کردن آثار تحریم‌های یکجانبه غرب داشتند، تقدیر کرد.
مدیرکل دفتر همکاری‌های اقتصادی، چندجانبه و بین‌المللی وزارت امور خارجه نیز در این همایش از پایان مذاکرات موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا خبر داد.
سید جلال‌الدین علوی سبزواری، با بیان اینکه عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا هیچ‌گاه در دستورکار ایران و این اتحادیه نبوده، گفت: مذاکرات دو طرف روی عضویت ایران در منطقه آزاد تجاری با پنج کشور عضو این اتحادیه است و به دنبال بررسی آن هستیم تا امکان ارتقای مناسبات نهادینه را شکل دهیم و در اولین گام نیز در حال رایزنی برای عضویت ناظر ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستیم.
علوی عنوان کرد که در مرحله اول توسعه مراودات اقتصادی دو طرف، دو حوزه انرژی و ترانزیت مورد توجه قرار گیرد که علاوه بر بهبود سطح تعاملات تجاری به تسهیل روابط در دیگر حوزه‌ها نیز کمک می‌کند. وی در عین حال همکاری و شراکت تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی با محوریت گاز را از جمله فرصت‌‌های پیش‌رو در تعاملات دو طرف عنوان کرد و توجه به توسعه زیرساخت‌های بانکی، استاندارد و قرنطینه‌ها برای ارتقای سطح مناسبات اقتصادی دو طرف ضروری دانست.
مدیرکل دفتر همکاری‌های اقتصادی، چندجانبه و بین‌المللی وزارت امور خارجه هم‌چنین بر تولید محتوا در عرصه روابط اقتصادی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا تاکید کرد و از نهادهای مطالعاتی و تحقیقاتی خواست در این زمینه فعال شوند.
در ادامه این رویداد، رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی تهران طی سخنانی به الزامات توسعه تجارت با اتحادیه اقتصادی اوراسیا پرداخت و گفت: طی سال‌های گذشته اگرچه اقدامات موثری در جهت ارتقا سطح مناسبات با پنج کشور عضو اتحادیه اوراسیا انجام گرفته اما سهم عمده تجارت ایران با این پنج کشور عمدتاً معطوف به روسیه و سپس قزاقستان است.
کاوه زرگران در ادامه با اشاره به مشکلات زیرساختی که مانع افزایش هرچه بیشتر همکاری‌های تجاری می‌شود، ادامه داد: زیرساخت‌های حمل‌ونقل به ویژه در دریای خزر با کاستی‌های بسیاری مواجه است؛ نتیجه آنکه به‌رغم تولید حدود 150 میلیون تن غلات در روسیه و واردات حدود 17 الی 18 میلیون تن غلات توسط ایران، حجم مراودات غلات میان ایران و روسیه کمتر از 3 میلیون تن است. البته بخش عمده‌ای از این غلات نیز به طور مستقیم از دریای خزر وارد ایران نمی‌شود و ابتدا به دریای سیاه منتقل شده و از این منطقه به خلیج‌فارس انتقال پیدا می‌کند.
او همچنین به افزایش کرایه حمل در دریای خزر هم‌زمان با آغاز فصل سرد اشاره کرد و گفت: از گذشته حدود 100 کشتی در دریای خزر برای انتقال محموله‌ها وجود داشته که با فرارسیدن فصل سرما، کرایه حمل به رکورد 110 دلار در هر تن می‌رسد که این معادل 40 تا50 درصد ارزش فوب کالاست. بنابراین سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند مناسبات تجاری ایران و منطقه اوراسیا را دگرگون کند.
زرگران در ادامه گفت: ایران به عنوان یک کشور خوش‌اقلیم توان تولید محصولات کشاورزی خاصی را داراست و به طور طبیعی، صنایع تبدیلی گسترده‌ای نیز حول این محصولات شکل گرفته اما به‌رغم شکل‌گیری این ظرفیت، تجارت ایران و روسیه هنوز به سطح مورد انتظار افزایش نیافته است.
او با بیان اینکه ایران در حوزه لبنیات و صنعت آرد به توسعه قابل توجهی دست یافته است، عنوان کرد که اگرچه فعالیت این دو صنعت در بازار روسیه از حدود سه الی چهار سال پیش آغاز شده است اما حضور فعالان این دو بخش در این بازار جای گسترش بیشتری دارد.
رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران یکی از مشکلات توسعه مراودات ایران و روسیه را نبود کانال مستقیم نقل‌وانتقالات مالی عنوان کرد و گفت: اکنون که روسیه نیز به باشگاه کشورهای تحریمی پیوسته است، ایجاد یک خط بانکی مستقیم میان ایران و روسیه در توسعه مراودات اقتصادی، بسیار اثرگذار خواهد بود. به بیان دیگر، برقراری یک تراکنش ساده مالی میان دو کشور و سپس تعمیم آن به دیگر کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا از جمله مطالبات فعالان اقتصادی است.
زرگران در ادامه سخنان خود با اشاره به برقراری محدودیت بر صادرات کالاهای اساسی در روسیه، درخواست رفع محدودیت صادرات این کالاها از جمله غلات به ایران را مطرح کرد.
هچنین دانیل ابرایف، عضو هیات رئیسه شورای تجاری اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز در پیامی ویدئویی به این همایش، با اشاره به سطح قابل قبول مذاکرات صورت گرفته میان دو طرف طی چند سال اخیر، بر توسعه زیرساخت‌های حمل‌و نقلی میان دو طرف تاکید کرد.
او همچنین خبر داد که طی ماه‌های آتی یک هیات تجاری از ایران به قرقیزستان سفر خواهد کرد تا زمینه‌های همکاری براساس موافقت‌نامه تجاری در میدان عمل نیز سنجیده شود.
دنیل ابرایف در عین حال، ارتقای فناوری و آموزش را در پیشبرد سطح مناسبات اقتصادی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا را ضروری عنوان کرد.
در این مراسم، مهدی آزادواری، رییس مرکز مطالعات اقتصادی اوراسیا نیز در گفت و گو با خبرنگار ما به ضرورت توجه به موضوعات زیر ساختای تجاری برای ایران تاکید کرد و گفت: در شرایط کنونی تجارت جهانی، ایران میتواند یکی از پیشرانهای فعالیتهای تجاری در منطقه اوراسیا باشد.
وی افزود: بهبود و تقویت مراودات دیپلماسی تجاری توسط ایران در بین کشورهای حوزه اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همچنین فراتر از آن میتواند نتایج اثر بخشی را در بلند مدت نصیب ایران کند.
آزادواری لازمه تحقق این مهم را تقویت دیپلماسی تجاری و همچنین نگاه بین المللی برای ایران دانست و اظهار داشت: ایران میتواند با تلاش خود در حوزه های تجاری و تکنولوژی به صورت واقعی به عنوان یک چهره اثر گذار شاخته شود.
به اعتقاد وی، برای دستیابی به این موفقیت بایستی نگاهی دانش محور و پایدار به موضوع تجارت جهانی و حضور در بازار های اوراسیا و به تبع آن تجارت جهانی با یک راهبرد حداقل تعریف شده پنج ساله داشته باشیم.
در بخش پایانی مراسم افتتاحیه وزیر امور همگرایی و اقتصاد کلان کمیسیون اقتصادی اوراسیا نیز در قالب یک ویدئو، سخنانی در باب تبعات تحریم‌ها در تامین مواد غذایی ایراد کرد.
به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، سرگئی گلازیف در این پیام ویدئویی گفت: تحریمی که آمریکا و اتحادیه اروپا علیه تامین‌کنندگان مواد غذایی اعمال کرده‌‌اند، نه‌تنها برای کشورهای در معرض تحریم مشکل ایجاد می‌کند بلکه باعث گرسنگی و سؤتغذیه میلیون‌ها نفر در دیگر نقاط جهان می‌شود.
او در ادامه گفت که محدودیت پیش آمده برای تولید و تامین مواد غذایی به دلیل عدم توانایی تولید نیست بلکه این وضعیت به دلیل تحریم، جنگ هیبریدی و برهم خوردن نظم جهانی توزیع مواد غذایی است که مانع دسترسی یک میلیارد جمعیت گرسنه در جهان به این مواد می‌شود.
گلازیف سپس از ضرورت افزایش کارایی تامین مواد غذایی و توسعه شبکه توزیع سخن گفت و بر لزوم ایجاد یک بازار مشترک، تبادل کالا از طریق پول‌های ملی و تمرکز بر ایجاد فرصت تولید به جای تثبیت قیمت تاکید کرد.
با پایان یافتن سخنرانی‌های افتتاحیه این مراسم، 9 پانل تخصصی با حضور کارشناسان اقتصادی، فعالان بخش خصوصی و مقامات دولتی کار خود را آغاز کردند. در چهار پانل اول موضوع‌هایی چون توافق‌نامه تجارت آزاد، امور بانکی و نقل‌وانتقال پول، ترانزیت و حمل‌ونقل و امور گمرکی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و در ادامه در پنچ پانل مجزا فرصت‌های توسعه همکاری‌های تجاری ایران با پنج کشور عضو اتحادیه اروپا بررسی می‌شود.